ئوسترالیا 750 پەناخواز دەگوازێتەوە دوو دوورگە

رێكخراوەكان لەو بڕیارەی ئوسترالیا ناڕازین

حكومەتی ئوسترالیا و ئۆپۆزیسیۆنی ئەو وڵاتە رێككەوتن لەسەر چۆنیەتی مامەڵەكردن لەگەڵ ئەو پەناخوازانەی بە نایاسایی روو لە ئوسترالیا دەكەن. لە چەند رۆژی رابردووشدا دیپۆرتكردنەوەی پەناخوازان بۆ وڵاتی سێیەم لەلایەن پەرلەمان و ئەنجوومەنی پیرانی ئەو وڵاتەوە پەسەندكرا.

هەر دوای پەسەندكردنی یاسایەك لەبارەی دیپۆرتكردنەوەی پەنابەران، شاندێكی باڵای حكومەتی ئوسترالیا گەیشتنە وڵاتی ناورۆی دراوسێی ئوسترالیا بۆ گفتوگۆكردن لەبارەی چۆنیەتی راگواستنی پەناخوازان بۆ ئەو وڵاتە.

قەیرانی كۆچی نایاسایی لە رێگەی كەنار دەریاكان بۆ ئوسترالیا، یەكێكە لەو كێشانەی گفتوگۆكانی نێوان حكومەت و ئۆپۆزیسیۆن لە ماوەی رابردوودا بە بنبەست گەیاندبوو. حكومەت و پارتە ئۆپۆزیسیۆنەكان نەدەگەیشتنە رێككەوتنێك لەسەر چۆنیەتی كۆتاییهێنان بەو قەیرانە. بەڵام پاش پێكهێنانی لیژنەیەكی سەربەخۆ و ئامادەكردنی راپۆرتێك سەبارەت بە كێشەی كۆچی نایاسایی، كە راسپاردەكانی هەردوولای لە لەخۆگرتبوو، هەردوولا رایانگەیاند ئەو راسپاردانە جێبەجێدەكەن.  

بەپێی ئامارە فەرمییەكانی وەزارەتی كۆچی ئوسترالیا، ئەمساڵ 7983 پەناخواز لە رێگەی كەنارە ئاوییەكانی ئوسترالیاوە بە بەلەمی بچووكی نەشیاو، لەلایەن قاچاخچیەكانەوە بە پارەیەكی زۆر گەیێندرانە ئوسترالیا، كە زیاتر لە 500 لەو پەناخوازانە بە رەگەز عێراقیبوون. بەڵام بەدرێژایی ساڵی رابردوو 4565 پەناخواز بەوشێوازە گەیشتبوونە ئوسترالیا.

 ئەفغانستان، ئێران و عێراق لە ریزی پێشەوەی ئەو وڵاتانەن كە هاووڵاتیانیان بەشێوەیەكی نایاسایی دەچنە ئوسترالیا. جگە لە هەبوونی سەدان پەناخوازی دیكەی بێدەوڵەت، كە پێشتر لە لایەن حكومەتە ستەمەكارەكانیانەوە ماوەی دەیان ساڵە ئاوارەی وڵاتانی دراوسێیان كراون، لەوانەش كوردانی فەیلی، كە لەلایەن حكومەتی بەعسی عێراقەوە لە ساڵانی حەفتا و هەشتاكانی سەدەی رابردوودا ئاوارەی ئێران كران و وڵاتینامەی عێراقیان لێوەرگیرایەوە. هەروەها موسڵمانانی وڵاتی بۆرماش، كە تائێستا بەدەست بوزییەكانی ئەو وڵاتە دەچەوسێندرێنەوە.

 بەپێی ئامارەكانی حكومەتی ئوسترالیا، لە ماوەی 10 ساڵی رابردوودا 964 پەناخواز بەهۆی خراپی بەلەمەكانیان و پێش گەشتنیان بۆ ئوسترالیا، گیانیان لەدەستداوە، كە دەیان كەس لەوانە عێراقی و كورد بوون .

راگواستنی پەناخوازان بۆ وڵاتی سێیەم و یەكلاییكردنەوەی كەیسەكانیان لەو وڵاتە بە دووبارە ناساندنەوەی ئەو میكانیزمە دادەنرێت، كە لەسەردەمی حكومەتەكەی جۆن هاوەرد لە ساڵی 2000 بۆ 2001دا دانرا، بە مەبەستی رێگەگرتن لە شاڵاوی كۆچی نایاسایی و كۆتایی هێنان بە مردنی پەناخوازان، بەڵام لەژێر گوشاری پارتە ئۆپۆزیسیۆنەكانی ئوسترالیا و رێكخراوە نێودەوڵەتییەكانی تایبەت بە داكۆكیكردن لە مافەكانی مرۆڤ لەساڵی 2007دا لە كابینەی حكومەتەكەی كیڤن روود، ئەو میكانیزمە هەڵوەشێنرایەوە. 

سەبارەت بە چۆنیەتی جێبەجێكردنی راگواستنەكە، لە قۆناغی یەكەمدا لەكۆی 1500 پەناخواز، 150 پەناخواز، دەگوازرێنەوە بۆ دوورگەی ناورۆ، هەروەها 600 پەناخوازی دیكەش بەهەمانشێوە دەگوازرێنەوە بۆ دوورگەی پاپا نیوگینیا، كە هەردووكیان دوو وڵاتی بچووكی دوورگەیی سەربەخۆن و دەكەونە باكووری خۆرهەلاتی ئوسترالیا لەنێو زەریای هێمندا.

رێككەوتنەكەی ساڵی رابردووی نێوان حكومەتی ئوسترالیا و مالیزیا، كە بۆ راگواستنی پەناخوازان بوو بۆ مالیزیا، هاوشێوەی رێككەوتننامەكەی نێوان ئوسترالیا و وڵاتانی ناورۆ و پاپانیوگینیا دووبارە دەخرێتە بواری جێبەجێكردنەوە. 

خاتوو جولیا جیلارد، سەرۆك وەزیرانی ئوسترالیا رایگەیاند حكومەتەكەی دەیەوێ ئەو رێككەوتننامانە بەزوویی جێبەجێبكرێن، كە پێدەچێت پەناخوازان لەژێر خێوەت دابنرێن لە دوورگەی ناورۆ، تاوەكو ئەوكاتەی كەمپەكانیان بۆ ئامادە دەكرێت.

 سەبارەت بە چارەنووسی پەناخوازان لەپاش راگواستنیان بۆ ئەو وڵاتە، پێشتر وەزارەتی ناوخۆی ئوسترالیا رایگەیاندبوو، دوای ئەوەی ئەو پەناخوازانەی دەیسەلمێنن پەنابەری راستەقینەن، هێشتا مەرج نییە، ئوسترالیا پێشوازیان لێبكات و رەنگە بنێردرێن بۆ ئەو وڵاتانەی كە دەیانەوێ داڵدەیان بدەن. 

لە یەكەم كاردانەوەی نێودەوڵەتیدا، رێكخراوی لێبووردنی نێودەوڵەتی، بەتووندی ئیدانەی راگواستنی پەناخوازانی كرد لەلایەن ئوسترالیاوە و، بەپێشێلكردنی مافەكانی پەناخوازانی وەسفكرد. چونكە ئوسترالیا رێگر دەبێ لە پەناخوازان بۆ گەڕان بەدوای مافی پەنابەرێتیدا، ئەوانەش كە دەیسەلمێنن پەنابەرن مەرج نییە ئوسترالیا مافی پەنابەرێتیان پێبدات و دەیانداتە دەست نەتەوەیەكگرتووەكان بۆ ئەوەی وڵاتێكیان بۆ بدۆزێتەوە.

 جگە لەوەش، رێكخراوی ناوبراو بە تووندی ئیدانەی ئەو سیاسەتە نوێیە دەكات، چونكە نە لە داهاتوودا و نە لە ئێستاشدا حكومەتی ئوسترالیا پابەند نییە بەوەی لە ماوەی پێوانەیی بەندكردنی پەناخوازاندا كە 30 رۆژە، وەڵامی پەناخوازان بداتەوەو زۆرجار بەندكردنیان ماوەی 2 ساڵ زیاتر دەخایێنێ. 

ئێستا سەتان پەناخوازی عێراقی لە ئەندەنوسیا و مالیزیا و ئوسترالیا دەیەوێت پێیان بڵێیت، نەپەڕنەوە ئەوبەر، چونكە چارەنووستان لە دوورگەكانە و دەتوانن لە ئەندەنوسیاوە لە رێگەی UNەوە داوای مافی پەنابەری بكەن، دەبێ چاوەڕێبن بۆ كاتێكی نادیار.

هەژار تەها

رووداو-ئوسترالیا

سەردانى گروپ و پەیجەکانمان بکەن بۆ وەرگرتنى زانیارى لەبارەى کۆچ، مینحەى خوێندن، دەرفەتى کار لە وڵاتانى دەرەوە و کۆچى یاسایى:

https://www.facebook.com/kochikurdan

https://www.facebook.com/groups/102175996536494/

http://kochikurdan.wordpress.com/

http://immigration2australia1.blogspot.com/

https://twitter.com/Kurd_Migration