Tuesday, December 29, 2015

ڕۆژنامه‌یه‌کی ئوسترالیا: چیتر په‌ناخوازان ده‌ستگیر مه‌که‌ن


رۆژنامه‌یه‌کی به‌ناوبانگی ئوسترالی داوا ده‌کات چیتر په‌ناخوازان ده‌ستگیر نه‌کرێن و دیپۆرت نه‌کرێنه‌وه‌و به‌له‌مه‌کانیان بۆ ئه‌و ناوچانه‌ نه‌گێڕدرێنه‌وه‌ که‌ لێوه‌ی هاتوون.. رۆژنامه‌ی زه‌ ئه‌یج که‌ رۆژنامه‌یه‌کی به‌ناوبانگی ئوسترالییه‌ داوا ده‌کات حکومه‌تی وڵاته‌که‌ی له‌ په‌ناخوازان خۆشبێت و ڕێگه‌یان پێبدات کۆچ بکه‌ن بۆ ئه‌و وڵاته‌.
رۆژنامه‌که‌ ئاماژه‌ی به‌وه‌داوه‌ که‌ ئوسترالیا خه‌رجییه‌کی زۆر ده‌کات بۆ دیپۆرت کردنه‌وه‌ی په‌ناخوازان. سه‌ره‌ڕای ئه‌وه‌ی که‌ ئه‌و سیاسه‌ته‌ دژی به‌ها مرۆییه‌کان و دیموکراسییه‌ له‌و وڵاته‌دا.
حکومه‌تی ئوسترالیا له‌ئێستادا سیاسه‌تێک پیاده‌ ده‌کات که‌ دیپۆرت کردنه‌وه‌ی په‌ناخوازانه‌ بۆ ئه‌و وڵاتانه‌ی لێوه‌ی هاتوون. هه‌ر به‌له‌مێک که‌ به‌شێوه‌ی قاچاخ ده‌گاته‌ ئه‌و وڵاته‌ دیپۆرت ده‌کرێنه‌وه‌ بۆ ئه‌و شوێنانه‌ی لێوه‌ی هاتوون.

Sunday, December 27, 2015

کۆچبه‌رانی عێراقی ده‌گه‌ڕێنه‌وه‌

ئاژانسی هەواڵی (یلێ‌)ی فلەندی بڵاویكردەوە كە زیاتر لە 700 پەناخوازی عێراقی بڕیاریانداوە بگەڕێنەوە بۆ عێراق و بەوەش دەستبەرداری كەیسەكانیان بوون لەو ووڵاتە.
 
بەرپرسێكی باڵای حكومەتی فلەنداش لە وەزارەتی كۆچی ئەو ووڵاتە ڕایگەیاند بەشێك لە پەناخوازانی عێراق زانیاری هەڵەیان هەبووە لەسەر یاساكانی كۆچی ووڵاتەكەیان وئەوان لایان وابووە هەموو شتێك ئامادەكراوە بۆ ئەوان بەبێ‌ ئەوەی لەوە تێبگەن كە پێدانی مافی پەنابەرێتی چەند كاتی دەوێت.
 
ئاژانسەكە لەزاری چەند پەناخوازێكی عێراقیەوە ئەو هەواڵە بشتڕاستدەكاتەوە و ئەوان باس لە خراپی بارودۆخی خۆیان دەكەن لە كەمپەكاندا و هاوكات نیگەرانیشن لە خراپی بارودۆخی عێراق. بەپێی دواهەمین ئاماری فەرمی ئەو ووڵاتەش ، لە سەدا 60 ی ئەو پەناخوازانەی ئەمساڵ ڕوویان لە فلەندا كردووە بەڕەگەز عێراقی بوون.
 
هەواڵی گەڕانەوەی عێراقیەكان بەشێوەیەكی خۆبەخشانە لەئێستادا بۆتە بابەتێكی میدیاكان . پێشتریش ، میدیاكانی ئوسترالیا گەڕانەوەی چەند پەناخوازێكی عێراقیان لە كەمپەكانی دوورگەگانی ناورۆ وپاپانیوگینیاوە بۆ عێراق پشتڕاستكردووە ، ئەویش لەپاش ئەوەی ئەوان بێئومێد بوون كە ڕێگەیان پێدەدرێت داوای مافی پەنابەرێتی لە ئوسترالیا بكەن. 
 
هاوكات ، لەماوەی چەند ڕۆژی ڕابردوودا  ڕۆژنامەیەكی لۆكاڵی بەلجیكاش ئەوەی  ئاشكراكرد كە زیاتر لە 800 پەناخوازی عێراقی دەستیان لە كەیسەكانیان بۆ وەرگرتنی مافی پەنابەرێتی هەڵگرتووە و بەوەش پلانی ئەوەیان هەیە كە بگەڕێنەوە بۆ عێراق. وەك ڕۆژنامەكەش ئاماژەی بۆ دەكات ، دڵنیانەبوونیان لە وەرگرتنی مافی پەنابەرێتی و زۆرمانەوەیان هۆكار بووە بۆئەوەی ئەو پەناخوازانە دەست لەكەیسەكانیان هەڵبگرن.  

Thursday, December 24, 2015

له‌سه‌دا 20ی کۆچبەرانی ئەوروپا، عێراقین

بەپێی به‌یاننامه‌یه‌كی‌ هاوبه‌شی‌ هه‌ریه‌كه‌ له‌كۆمسیۆنی‌ نه‌ته‌وه‌یه‌كگرتووه‌كان بۆ كاروباری‌ كۆچه‌ران و رێكخراوی‌ نێوده‌وڵه‌تی‌ كۆچ، له‌ماوه‌ی‌ ئه‌مساڵدا زیاتر له‌ 1 ملیۆن كۆچه‌ر له‌ڕێی‌ ووشكانی‌ و ئاوییه‌وه‌ گه‌یشتوونه‌ته‌ وڵاتانی‌ ئه‌وروپا.
هەروه‌ك له‌به‌یاننامه‌كه‌دا هاتووه‌، نزیكه‌ی‌ 971 هه‌زارو 289 كۆچه‌ر له‌ڕێی‌ ده‌ریاوه‌ و 34 هه‌زارو 215 كۆچه‌ری‌ تریش له‌ڕێی‌ ووشكاوه‌كیی ( توركیا بۆ بولگاریا و دواتر بۆ یۆنان) گه‌یشتونه‌ته‌ ئه‌وروپا، به‌ ته‌نها 816 كۆچه‌ر له‌ڕێی‌ ده‌ریاو 4 هه‌زاری‌ تریش له‌ڕێی‌ وشكاوه‌كییه‌وه‌ روویان له‌ وڵاتی‌ یۆنان لێكردووه‌.
هاوكات ئه‌وه‌ش روونكراوته‌وه‌ جگه‌ له‌و ژماره‌یه‌ی‌ كه‌ گه‌یشتوونه‌ته‌ وڵاتانی‌ ئه‌وروپا زیاتر له‌ 3 هه‌زارو 700 كه‌س له‌رێی‌ كۆچكردنیان له‌ناو ئاودا خنكاون.
كۆمسیۆنی‌ نه‌ته‌وه‌یه‌كگرتووه‌كان بۆ كاروباری‌ كۆچه‌ران و رێكخراوی‌ نێوده‌وڵه‌تی‌ كۆچ له‌به‌شێكی‌ تری‌ به‌یاننامه‌كه‌یاندا ئاماژه‌یان به‌وه‌كردووه‌، له‌ كۆی‌ دوو كه‌س كه‌ كۆچیان به‌ره‌و ئه‌وروپا كردووه‌ یه‌كێكیان سوری‌ بووه‌، جگه‌ له‌وه‌ش هاوڵاتیانی‌ ئه‌فغانی‌ رێژه‌ی‌ 20% و عیراقیش 7% ی‌ كۆچه‌ران پێكده‌هێنن و رێژه‌ی‌ 80%ی‌ كۆچه‌رانیش له‌ڕێی‌ ده‌ریه‌وه‌ له‌توركیاوه‌ به‌ره‌و یۆنان رۆیشتوون.
تاگەکان

Wednesday, December 16, 2015

به‌ڤیدیۆ؛ پێنج ساڵ له‌مه‌وبه‌ر ئه‌م كاره‌ساته‌ به‌سه‌ر په‌ناخوازاندا هات

ئه‌مڕۆ سێشه‌ممه‌ 15ی‌ كانونی‌ یه‌كه‌م، پێنج ساڵ تێپه‌ڕده‌بێت به‌سه‌ر كاره‌ساتی‌ نقمبوونی‌ به‌له‌مێكی‌ په‌ناخوازان كه‌ زۆرترین مشتومڕی‌ سیاسی‌ به‌دوای‌ خۆیدا هێنا. 

له‌و ڕووداوه‌دا كه‌له‌نزیك دوورگه‌ی‌ كریستماسی‌ ئوسترالیا ڕوویدا ، 48 په‌ناخواز كه‌به‌شێكی‌ به‌رچاویان په‌ناخوازی‌ كوردو عێراقی‌ بوون، گیانیانله‌ده‌ستدا. 

ئه‌وه‌ی‌ له‌و كاته‌دا بووه‌ جێگه‌ی‌ سه‌رنجی‌ میدیاكان تۆماركردنی‌ چۆنیه‌تی‌ ڕووداوی‌ نقوبوونی‌ به‌له‌مه‌كه‌یه‌ له‌لایه‌ن هاوڵاتیه‌كی‌ دوورگه‌كه‌وه‌و تێدا ده‌رده‌كه‌وێت كه‌ چۆن په‌ناخوازه‌كان داوای‌ هاوكاری‌ به‌په‌له‌ده‌كه‌ن، له‌كاتێكدا كه‌به‌هۆی‌ توندی‌ شه‌پۆله‌كانی‌ ده‌ریاكه‌وه‌ به‌له‌مه‌كه‌ وورده‌ دوورده‌ تێكده‌شكێ‌ و په‌ناخوازه‌كان ده‌كه‌ونه‌ سه‌رئاوه‌كه‌و پاشان چه‌ند به‌له‌مێك دێن به‌هانای‌ په‌ناخوازه‌كانه‌وه‌ و 42 په‌ناخوازیان ڕزگارده‌كه‌ن و به‌وه‌ش 48 تریشیان گیان له‌ده‌ست ده‌ده‌ن. 

له‌ساڵانانی‌ ڕابردوودا، تێكشكانی‌ به‌له‌می‌ په‌ناخوازان له‌نزیك سنوره‌ئاویه‌كانی‌ ئوسترالیا بووبوو به‌ دیارده‌و سه‌دان په‌ناخواز له‌ڕووداوی‌ جۆراوجۆری‌ تێكشكانی‌ به‌له‌مه‌كانیاندا گیانیان له‌ده‌ستدا.


به‌ڵام له‌كۆتایی‌ ساڵی‌ 2013 ه‌وه‌ ، حكومه‌تی‌ ئه‌و ووڵاته‌ بڕیاریدا به‌ گێرانه‌وه‌ی‌ به‌له‌می‌ په‌ناخوازان بۆئه‌و ووڵاته‌ی‌ به‌له‌مه‌كانی‌ لێوه‌هاتوه‌، به‌وه‌ش په‌ناخوازان نائومێدن كه‌بتوانن به‌شێوه‌یه‌كی‌ نایاسایی‌ و له‌ڕێگه‌ی‌ ده‌ریاوه‌ خۆیان بگه‌یه‌ننه‌ ئوسترالیا. 

هه‌رچه‌نده‌ ڕێكخراوه‌كانی‌ تایبه‌ت به‌داكۆكیردن له‌ مافی‌ په‌ناخوازان سیاسه‌تی‌ ده‌ستگیركردنی‌ په‌ناخوازان و گێڕانه‌وه‌یان به‌پێشێلكردنی‌ مافی‌ په‌ناخوازانی‌ له‌قه‌ڵه‌م ده‌ده‌ن، ته‌نانه‌ت سكرتێری‌ گشتی‌ نه‌ته‌وه‌یه‌كگرتووه‌كان، بان كی‌ مون، له‌دواهه‌مین لێدوانیدا له‌سه‌ر ئه‌و بابه‌ته‌ داوای‌ له‌حكومه‌تی‌ ئوسترالیا كرد له‌م بارودۆخه‌ خراپه‌ی‌ كۆچبه‌ران له‌جیهاندا دووباره‌ چاوبخشێنێته‌وه‌ به‌و سیاسه‌ته‌و كۆتایی‌ بهێنێت به‌ ده‌ستگیركردنی‌ په‌ناخوازان، به‌ڵام حكومه‌تی‌ ئوسترالیا ڕایگه‌یاند ئه‌وان به‌رده‌وام ده‌بن له‌سه‌ر پیاده‌كردنی‌ ئه‌و سیاسه‌ته‌ چونكه‌ ته‌نها ئه‌و ڕێوشوێنه‌ توانویه‌تی‌ كۆتایی‌ بهێنێت به‌مه‌رگی‌ په‌ناخوازان‌و به‌شێوه‌یه‌كی‌ به‌رچاو كۆتایی‌ هێناوه‌ به‌ كاری‌ بازرگانیكردن به‌ په‌ناخوازانه‌وه‌ له‌لایه‌ن قاچاخچیه‌كانه‌وه‌.

هه‌ر سه‌باره‌ت به‌ڕووداوه‌كه‌ی‌ دوورگه‌ی‌ كریستماس، له‌ماوه‌ی‌ ڕابردوودا چه‌ند خێزانێكی‌ عێراقی‌‌و ئێرانیش كه‌ به‌شێك له‌ئه‌ندامانی‌ خێزانه‌كانیان له‌و ڕووداوه‌دا گیانیان له‌ده‌ستدا سكاڵایان له‌سه‌ر حكومه‌تی‌ ئوسترالیا تۆماركرد به‌تۆمه‌تی‌ كه‌مته‌رخه‌میكردن له‌هه‌وڵه‌كانیان له‌و كاته‌دا بۆ ڕزگاركردنی‌ گیانی‌ په‌ناخوازان. 

هاوكات، به‌رپرسێكی‌ باڵای‌ وه‌زاره‌تی‌ كۆچی‌ ئوسترالیاش له‌كاتی‌ تۆماركردنی‌ سكاڵاكه‌دا ڕایگه‌یاند كه‌ ئه‌وان هه‌رچیان له‌ده‌ستهاتبێـت كردویانه‌ بۆ ڕزگاركردنی‌ ئه‌و په‌ناخوازانه‌.

سه‌رچاوه‌: گاردیانی‌ به‌ریتانی‌، بی‌ بی‌ سی‌

Monday, December 14, 2015

گومان هه‌یه‌ ئوسترالیا چیتر په‌نابه‌ر وه‌رنه‌گرێت

3122گومان هه‌یه‌ له‌وه‌ی که‌ ئوسترالیا داوای له‌ نه‌ته‌وه‌ یه‌کگرتووه‌کان کردبێت چیتر په‌نابه‌ر وه‌رنه‌گرێت.
به‌پێی به‌ڵگه‌نامه‌یه‌ک که‌ ئاشکرا بووه‌، حکومه‌تی ئوسترالیا له‌گه‌ڵ نه‌ته‌وه‌ یه‌کگرتووه‌کان و ئیندۆنیزیادا قسه‌ی کردووه‌ که‌ په‌نابه‌رانی تۆمارکراو له‌لایه‌ن کۆمسیۆنی باڵای نه‌ته‌وه‌ یه‌کگرتووه‌کان بۆ په‌نابه‌ران وه‌رنه‌گرێت له‌دوای مانگی حوزه‌یرانی ساڵی ٢٠١٤ـه‌وه‌.
ئه‌و به‌ڵگه‌نامه‌یه‌ که‌ هیچ مێژوویه‌کی به‌سه‌ره‌وه‌ نییه‌ له‌م دواییانه‌دا مشتومڕی ناوه‌ته‌وه‌ له‌نێوان پارێزه‌ران و پشتیوانانی په‌نابه‌ران و وه‌زاره‌تی کۆچی ئوسترالیا به‌ڵام هێشتا ڕاست و دروستی به‌ڵگه‌نامه‌که‌ ئاشکرا نه‌بووه‌.
سه‌رۆکوه‌زیرانی پێشووی ئوسترالیا ڕایگه‌یاندبوو نزیکه‌ی ١٢ هه‌زار په‌نابه‌ر له‌ سوریا و عێراقه‌وه‌ به‌شێوه‌یه‌کی یاسایی له‌ڕێگه‌ی نه‌ته‌وه‌ یه‌کگرتووه‌کان و ڕێکخراوه‌ نێوده‌وڵه‌تییه‌کانه‌وه‌ وه‌رده‌گیرێن.

Sunday, December 13, 2015

پێویستت به‌ ڤیزا نییه‌ بۆ گه‌شتی ئه‌م وڵاتانه‌

له‌ به‌شی یه‌که‌می ئه‌م بابه‌ته‌دا چوار وڵاتمان ئاشکرا کرد که‌ عێراقییه‌کان به‌بێ ئه‌وه‌ی پێویست بکات ڤیزا لێبده‌ن ده‌توانن گه‌شتی بۆ بکه‌ن. ئه‌مجاره‌ ٤ وڵاتی تر ئاشکرا ده‌که‌ین که‌ ئێوه‌ ده‌توانن گه‌شتی بۆ بکه‌ن و پێویست به‌ ڤیزاش ناکات: 
گورجستان (جۆرجیا)
گورجستان دەکەوێتە ناوچەی قەفقاز، لەنێوان ئەورووپا و ئاسیا. به‌ چیا و كه‌ناره‌كانى له‌سه‌ر ده‌ریاى ره‌ش ناسراوه‌. له‌ ساڵی ٢٠١٣ نزیكه‌ى پێنج ملیۆن و چوارسه‌د هه‌زار كه‌س سه‌ردانى گورجستانى كردووه‌ كه‌ زیاتر له‌ ٩٥٪ی هاولآتی ئه‌وروپی بوون و، سێكته‌ری گه‌شتوگوزار له‌م ولآته‌ له‌ گه‌شه‌سه‌ندنێكی زۆر خێرادایه‌. دیارترین شوێنه‌ گه‌شتیاریه‌كانى گورجیستان: شاری تیبلیسی، باتۆمی، كورته‌یسی..
سریلانكا
دورگه‌ ولآتێكه‌ له‌ باشوری ئاسیا له‌ زه‌ریای هیندی، به‌ دارستانه‌ سه‌خت و كه‌ناره‌ ئاوییه‌ زۆر و زه‌به‌نده‌كانى ناسراوه‌. یه‌كێكه‌ له‌و ولآتانه‌ى كه‌ زۆر نه‌ناسراوه‌ له‌ عێراق و ناوچه‌كه‌ به‌لآم له‌ ساڵی ٢٠١٤ زیاتر له‌ ملیۆن و نیوێك گه‌شتیار سه‌ردانیان كردووه‌ و هاولآتیانى عێراقیش ده‌توانن به‌بێ فیزا سه‌ردانى بكه‌ن. دیارترین شوێنه‌ گه‌شتیاریه‌كانى سریلانكا: شاری كۆڵۆمبۆ، شاری كه‌ندی.
مۆزه‌نیق
یه‌كێك له‌و ولآته‌ ئه‌فریقیانه‌ى زۆرترین گه‌شتیار سالآنه‌ رووی تێده‌كه‌ن، به‌ جوانى سروشته‌كه‌ى، چرِی داستان و كه‌ناره‌ ده‌ریایی و شوێنه‌ مێژوویه‌كانى ناسراوه‌. به‌پێی ریزبه‌ندی رێكخراوی گه‌شتیاری سه‌ر به‌ نه‌ته‌وه‌ یه‌كگرتووه‌كان، مۆزه‌نبیق پێنجه‌م ولآته‌ له‌ رووی زۆری ژماره‌ى گه‌شتیارانه‌وه‌ له‌ ئه‌فریقا و له‌ساڵی ٢٠١٤ نزیكه‌ى دوو ملیۆن كه‌س سه‌ردانى ئه‌م ولآته‌یان كردووه‌.
ئازه‌ربیجان
ده‌كه‌وێته‌ نێوان رۆژئاواى ئاسیا و رۆژهه‌لآتى ئه‌وروپا له‌ ناوچه‌ى قه‌فقاز. ئازاربیخان و به‌تایبه‌تى پایته‌خته‌كه‌ى باكو به‌ نموونه‌یه‌كى زیندوو داده‌نرێن بۆ رۆڵی نه‌وت له‌ گه‌شه‌پێدانى ولآت. هێڵی ئاسمانى عێراقی رێككه‌وتنێكی له‌گه‌ڵ ئازه‌ربیجان ئیمزا كردووه‌ بۆ ئه‌وه‌ى هه‌فتانه‌ به‌بێ فیزا هاولآتیانى عێراقی بتوانن بۆ ماوه‌ى هه‌فته‌یه‌ك گه‌شت بۆ ئازاربیجان بكه‌ن، برِیاره‌ له‌ماوه‌یه‌كى زۆر كورتدا گه‌شته‌كان ده‌ستپێبكات.
ژماره‌یه‌ک وڵاتی تریش هه‌ن که‌ ده‌توانیت به‌بێ ڤیزا وه‌کو عێراقییه‌ک گه‌شتیان بۆ بکه‌یت له‌م لینکه‌وه‌ به‌شی یه‌که‌م ببینه‌: http://immigration2australia1.blogspot.com/2015/12/blog-post.html

Friday, December 4, 2015

به‌بێ ڤیزا عێراقییه‌کان ده‌توانن گه‌شت بۆ هه‌شت وڵات بکه‌ن

پاسپۆرتی عێراقی دووه‌م خراپترین پاسپۆرته‌ له‌جیهان ته‌نها له‌ سه‌رووی ئه‌فغانستان له‌رووى ژماره‌ى ئه‌و ولآتانه‌ى كه‌ ده‌توانى به‌بێ ڤیزه‌ بۆیان بچی، ته‌نها ٢٩ ولآت هه‌یه‌ له‌ جیهات كه‌ عێراقی ده‌توانن به‌بێ ڤیزا یاخود ڤیزا له‌كاتى گه‌یشتن به‌و ولآته‌ بۆی بچن. راسته‌ ئه‌و شوێنانه‌ كه‌من به‌لآم هه‌ندێكی ولآتی زۆر سه‌رنج راكێشن كه‌ ده‌توانی به‌ ئاسانی بۆیان بچی و كاتێكی خۆشی تێدا به‌سه‌ر ببه‌ى. لێره‌ ئێمه‌ ٨ ولآت لیست ده‌كه‌ین كه‌ ده‌توانى به‌بێ ڤیزه‌ یان ڤیزه‌ له‌كاتى گه‌یشتن بۆیان بچی و كاتى زۆر خۆشیان تێدا به‌سه‌ر ببه‌ى.
١- توركیا
له‌هه‌مان كاتدا رۆژهه‌لآت و رۆژئاوایه‌، ئه‌مه توركیايه. توركیا به‌ یه‌كێك له‌ سه‌رنجراكێشترین ولآتانى جیهان داده‌نرێت و له‌ لیستى ئه‌و ولآتانه‌ى زۆرترین گه‌شتیار سه‌ردانى ده‌كه‌ن كه‌ له‌لایه‌ن رێكخراوی گه‌شتیاری جیهانی سه‌ر به‌ ته‌نه‌وه‌ یه‌كگرتووه‌كان ئاماده‌كراوه‌ له‌ساڵی ٢٠١٤ شه‌شه‌م ولآت بووه‌ له‌ رووى زۆری ژماره‌ى ئه‌و گه‌شتیارانه‌ى سه‌ردانى ده‌كه‌ن و نزیكه‌ى ٤٠ ملیۆن كه‌س سه‌ردانى كردووه‌. توركیا چه‌ندین ناوچه‌ى گه‌شتیاری جیاوازى هه‌یه‌ كه‌ هه‌ر یه‌كێكیان له‌وانه‌یه‌ پێویستی به‌ گه‌شتێكی تایبه‌ت بێت بۆ ئه‌وه‌ى سه‌ردانى بكه‌ن، دیارترین شوێنه‌ گه‌شتیاریه‌كانى توركیا: ئیسته‌نبووڵ، ئه‌نتاڵیا، ئالآنیا، كه‌په‌دۆكیا و بۆدرومن. هه‌ڵگری پاسپۆرتى عێراقی ده‌توانێ له‌كاتى گه‌یشتنى بۆ فرۆكه‌خانه‌ى ئیسته‌نبووڵ ڤیزاى توركیا به‌خۆرِایی وه‌ربگرێت.
٢- مالیزیا
مالیزیا به‌ ئاسیاى راسته‌قینه‌ ده‌ناسرێ، یه‌كێكه‌ له‌و ولآته‌ سه‌ركه‌وتووانه‌ى كه‌ له‌ماوه‌یه‌كى كه‌م گه‌شه‌یه‌كى ئابووری گه‌وره‌ى به‌خۆیه‌وه‌ بینی. له‌رووى ژماره‌ى گه‌شتیارانه‌ له‌ كیشتوه‌ری ئاسیا له‌دواى هه‌ریه‌ك له‌ چین و هۆنگ كۆنگ زۆرترین گه‌شتیار سالآنه‌ سه‌ردانى ده‌كه‌ن. له‌ ساڵی ٢٠١٤ زیاتر له‌ ٢٧.٤ ملیۆن كه‌س سه‌ردانى كردووه‌. عێراقی به‌بێ ڤیزا ده‌توانن سه‌ردانى بكه‌ن. مالیزیا ولآتێكی گه‌شتیاری زۆر سه‌وزه‌، چه‌ندان دوورگه‌ و شوێنی گه‌شتیاری سه‌رنجراكێشی تێدایه‌. له‌ دیارترین شوێنه‌ گه‌شتیاریه‌كانى مالیزیا: ئه‌شكه‌وتى مولو، دورگه‌كانى لانگكاوی و پیرهینتیان، كوالالامپور، چیای چینه‌باڵو، دورگه‌ى پوڵۆو تیۆمان، پردی تامان نیگارا له‌ پاركی نیشتمانى مالیزیا و به‌رزاییه‌كانى كامیرۆن
٣- لوبنان
به‌ سویسرای رۆژهه‌لآت ناسراوه‌ به‌هۆى دیمه‌نه‌ سروشتیه‌ دڵرفێنه‌كانى. ده‌وڵه‌مه‌ندی كلتوری و جیاوازى ئاینی و مه‌زهه‌بی ره‌نگێكی ره‌ونه‌قدارتری داوه‌ته‌ ئه‌م ولآته‌. له‌رووى ژماره‌ى گه‌شتیاره‌وه‌، نۆیه‌م ولآته‌ له‌ خۆرهه‌لآتى ناوه‌رِاست و له‌ساڵی ٢٠١٤ زیاتر له‌ ١.٣ ملیۆن كه‌س سه‌ردانى لوبنانى كردووه‌. دیارترین شوێنه‌ گه‌شتیاریه‌كانى لوبنان: به‌یروت، ئه‌شكه‌وته‌كانى ژعیتا، شوێنه‌واره‌ مێژوویه‌كانى به‌عله‌به‌ك و ناوچه‌ى فه‌رایا كه‌ ناوچه‌یه‌كى شاخاوی خلیسكانى سه‌ر به‌فره
٤- مالدیڤز
به‌تایبه‌ت بۆ ئه‌وانه‌ى كه‌ به‌نیازى مانگی هه‌نگوینین، دوورگه‌كانى ماڵدیڤز یه‌كێكه‌ له‌ گونجاوترین شوێنه‌كانى جیهان و به‌ كه‌ناره‌ لم سپیه‌كانى ناسراوه‌. هاولآتیانى عێراق ده‌توانن به‌بێ ڤیزه‌ سه‌ردانى ئه‌م دوورگه‌یه‌ بكه‌ن. ماڵدیڤز شوێنێكی دیاریكراوى ناسراوى نیه‌ و، هه‌موو دورگه‌كان ناسراون و جێی سه‌رنجن
له‌ پۆستێکی تردا ٤ وڵاته‌که‌ی تر ئاشکرا ده‌که‌ین... له‌گه‌ڵماندا بن به‌رده‌وام بۆ زانیاری له‌باره‌ی کۆچ و په‌نابه‌ران و گه‌شت و په‌ناخوازان و ده‌رفه‌تی خوێندن و کار له‌ ده‌ره‌وه‌ی وڵات..

Sunday, November 29, 2015

ئوسترالیا په‌نابه‌ران بۆ کامبۆدیا دیپۆرت ده‌کاته‌وه‌

ئوسترالیا به‌رده‌وامه‌ له‌ دیپۆرت کردنه‌وه‌ی په‌نابه‌ران له‌ وڵاته‌که‌یه‌وه‌ به‌ره‌و کامبۆدیا. 
هه‌فته‌ی ڕابردوو به‌رپرسانی ئوسترالیا به‌شێوه‌یه‌کی نهێنی په‌نابه‌رێکی تریان لة دوورگه‌ی پاسفیکی ناورو به‌ره‌و کامبۆدیا گواستووه‌ته‌وه‌. ئه‌و په‌نابه‌ره‌ پێنجه‌م په‌نابه‌ره‌ که‌ له‌ماوه‌ی ڕابردوودا بگواسترێته‌وه‌ بۆ کامبۆدیا به‌پێی ڕێککه‌وتنێکی ساڵی ڕابردووی ئه‌و وڵاته‌ له‌گه‌ڵ ئوسترالیادا. جۆ لۆوری وته‌بێژی ئاسیای پاسفیکی ڕێکخراوی کۆچی نێوده‌وڵه‌تی ئای ئۆ ئێم ڕایگه‌یاند هه‌فته‌ی ڕابردوو په‌نابه‌رێک گه‌یشتووه‌ته‌ کامبۆدیا و له‌و وڵاته‌ جێگیرکراوه‌. 
به‌پێی ڕێککه‌وتنێک له‌نێوان کامبۆدیا و ئوسترالیا له‌ ئه‌یلولی ساڵی ٢٠١٤دا هه‌ندێک له‌ په‌نابه‌ران له‌ ناوروه‌وه‌ ده‌گواسترێنه‌وه‌ بۆ کامبۆدیا و له‌به‌رامبه‌ر ئه‌وه‌دا حکومه‌تی ئوسترالی یارمه‌تی دارایی کامبۆدیا ده‌دات

Friday, November 27, 2015

له‌م ده‌رفه‌ته‌دا مانگ و نیوێک گه‌شتی ئه‌مه‌ریكا بکه‌

حكومه‌تى ئه‌مریكا له‌رێی باڵیۆزخانه‌ی خۆی له‌ به‌غدا به‌رنامه‌یه‌كى خولی پێگه‌یاندنى سه‌ركرده‌ى هه‌یه‌ كه‌ گه‌نجی ته‌مه‌ن ٢٠ بۆ ٢٤ ساڵ وه‌رده‌گرێت و بۆ ماوه‌ى شه‌ش هه‌فته‌ له‌ یه‌كێك له‌ زانكۆ به‌ناوبانگه‌كانى ئه‌مریكا بۆ ماوه‌ى پێنج هه‌فته‌ راهێنانیان پێ ده‌كرێ و بۆ ماوه‌ى هه‌فته‌یه‌كیش گه‌شتێك به‌نێو چه‌ند ولایه‌تێكی ناسراوی ئه‌مریكادا ده‌كه‌ن و ته‌واوى تێچووى گه‌شته‌كه‌ له‌لایه‌ن حكومه‌تى ئه‌مریكا دابین ده‌كرێت.
مه‌رجی وه‌رگرتن ته‌نها ئه‌وه‌یه‌ ئینگلیزی بزانی قوتابی زانكۆ بێت و ته‌مه‌نت له‌نێوان ٢٠ بۆ ٢٤ ساڵ بێت. ده‌توانی له‌ خواره‌وه‌ فۆرمی وه‌رگرتن پرِ بكه‌یته‌وه‌،
له‌م لینکه‌وه‌ زانیاری زیاتر و مه‌رجه‌کانی قبووڵکردن وه‌ربگره‌:
دوا رۆژی وه‌رگرتنى فۆرم ٢١ی مانگی دوازده‌ى ٢٠١٥یه‌.
تكایه‌ له‌گه‌ڵ ئه‌و هاورێ و ناسیاوانه‌شت شه‌یری بكه‌ كه‌ مه‌رجی وه‌رگرتنیان تێدایه‌.

Thursday, November 26, 2015

چیرۆکی هه‌ندێک له‌و گه‌نجانه‌ی کۆچیان کردووه‌

سەرپەرشتیاری فیدراسیۆنی سەرانسەری پەنابەرانی عێراق لقی هەرێم : تەقینەوەكانی فەڕەنسا كاریگەری خراپیان دەبێت لەسەر پەنابەران
لەساڵانی ڕابردووداو بەتایبەتیش لەماوەی چەند مانگی ڕابردوو كۆچی بەلێشاوی گەنجان بۆ دەرەوەی وڵات دەستیپێكردوەو بەگوێرەی ئامارێكی نافەرمیش، لەسەرەتای ئەم ساڵەوە تائێستا (30) هەزار هاوڵاتی لەهەرێمی كوردستان بە پارێزگای كەركوكیشەوە كۆچیانكردووە بۆ دەرەوەی وڵات و زۆربەی كۆچبەرانیش لەچینی گەنجانن و بەشێكی زۆریشیان هۆكاری كۆچكردنەكەیان بۆ نەبوونی ئاسایش و دۆخی ئابوری دەگەڕێننەوە.
هونەر حسێن، گەنجێكی تەمەن (26) ساڵانە، یەكێكە لەو گەنجە پەنابەرانە كە خەڵكی پارێزگای كەركوكەو لە ئێستادا لە یەكێك لە كەمپەكانی وڵاتی فنلەندا نیشتەجێیەو دەژێت، سەبارەت بە بارودۆخی ژیان و گوزەرانی بۆ (هەواڵ ) وتی:"ماوەی سێ‌ مانگە لەوڵاتی فنلەندا دەژیم هەست بەخۆشگوزەرانی دەكەم و هەست دەكەم مرۆڤم ومافم هەیە ، سەبارەت بەبارودۆخیشمان شوێنی نیشتەجێبونمان بۆ دانراوەو مانگانەش(316) یۆرۆمان دەدەنێ‌ و بەبەردەوام پشكنینی پزیشكیمان بۆ دەكرێت".
هونەر حسێن باسی لەوەشكرد كە كاتەكانی خۆی لەو وڵاتە چۆن بەسەر دەبات و وتی:"وەكو كاركردن كار ناكەین، هەفتانەی سێ‌ رۆژ خوێندنی زمانی فنلەندنیمان هەیە و زۆربەی كاتەكانیش لەگەڵ برادەرو خزم و دۆستان قسە دەكەین بەمۆبایل، زۆر جاریش دەچینە دەرێ‌ بۆ پیاسەكردن و فێربونی كلتوری ئەو وڵاتە".
ئەو گەنجە تەمەن (26) ساڵانە، دەرچووی كۆلێژی وەرزش بوو بەڵام وەك خۆی دەڵێت:" هیچ ئومێدێكم بەوە نەبوو بە ئاسانی دابمەزرێم"، هۆكاری كۆچكردنی لە ناوخۆی وڵاتەوە بۆ ئەوروپا گەڕاندەوە بۆ قەیرانی سیاسی و دارایی و نەبونی متمانە بەحكومەت و تێكچوونی بارودۆخی ئەمنی عێراق و هەرێم بەگشتی، وتیشی:"پێش ئەو قەیرانانەش لەرابردوودا هیچ خۆشیەكمان لەو وڵاتە بەدی نەكرد بۆیە بێئومێد بوین". 
سەبارەت بەوەی تاچەند پەشیمانە لەكۆچكردنی بۆ دەرەوەی وڵات، هونەر حسێن وتی:" دەبوایە پێش شەش مانگ كۆچم بكردایە بۆئەم وڵاتە، چونە ئەگەر زوتر بهاتمایە ئێستا خاوەنی ناسنامەو پاسپۆرتی فنلەندا دەبوم ئیمیازی زیاترم دەبوو، بۆیە بەهیچ شێوەیەك پەشیمان نیم و ئومێدم بەوە هەیە كە ژیانی ئێرە زۆر خۆشترە لەكوردستان و عێراق".
رەوەند تەها، كوڕە لاوێكی تەمەن (25) ساڵانەو پێش كۆچكردنی بۆ ئەڵمانیا لە شاری كەركوك نیشتەجێ‌ بوو، هاوكات دەرچووی كۆلێژی یاسا بوو، سەبارەت بە هۆكاری كۆچكردنی بۆ دەرەوەی وڵات بۆ (هەواڵ ) وتی:"لەڕاستیدا من لەوڵاتی خۆم هیچ كێشەیەكی داراییم نەبوو، بەڵكو هۆكارەكانی بۆ نەبوونی ئاسایش و نەبوونی كەرامەتی مرۆڤ  ونەبوونی ئازادی و بیروڕای جیاواز دەگەڕێتەوە".
رەوەند تەها باسی لەوەشكرد:"لە ئەوروپا زۆر دڵخۆشم، چونكە دوورە لە دەنگی تەقینەوە و هۆڕنی ئۆتۆمبێلی غاز و بڕانی كارەبا، هاوكات بەئازادی و بەسەربەستیەوە دەنوسین و قسەی خۆمان دەكەین و هیچ ترسێكمان نیە، پاشانیش ئێمە لێرە لەوڵاتی ئەڵمانیا كۆمەڵی هاوڕێی كچ و كوڕ هەیە لێرە كاتە خۆشەكان بەیەكەوە بەسەر دەبەین و بۆ چارەسەركردنی گیرگرفتەكانیش هاوكاری یەكتر دەبین".
ناوبراو باسی لەوەشكرد:"ئەوەی تەنیا شتێك بێت بیری بكەم لەوڵات كەسوكارم و هاوڕێ و دۆستانمە، بەتایبەتی دایكم، لێرەش (ئەڵمانیا) ئەوەیە تا ئێستا بەتەواوەتی داهاتومان روون نیە كە ئایا مۆڵەتی مانەوەمان دەدەن یاخود دەمان گەڕێننەوە بۆ وڵاتی خۆمان ئەو بابەتە كەمێك نیگەرانی كردووین".
هەر لەوبارەیەوە، ئاری جەلال سەرپەرشتیاری فیدراسیۆنی سەرانسەری پەنابەرانی عێراق لقی هەرێمی كوردستان تایبەت بۆ (هەواڵ) وتی:" لە ئێستادا كۆچی گەنجان بۆ ئەوروپا كەمی كردووە بە بەراورد بەچەند مانگی رابردوو".
 وتیشی:"ئەو گەنجانەی رۆژانە روودەكەنە ئەوروپا زیاتر ئەوانەن كە چەند مانگێكە لە توركیاو یۆنان گیریان خواردووەو چاوەڕێی دەرفەتێك بوون رووبكەنە ئەو وڵاتانەی كەخۆیان مەبەستیانە".
بەوتەی، سەرپەرشتیاری فیدراسیۆنی پەنابەران، لەسەرەتای ئەم ساڵەوە تائێستا (30) هەزار هاوڵاتی لە هەرێمی كوردستان بە پارێزگای كەركوكیشەوە كۆچیانكردووە بۆ دەرەوەی وڵات.
دەشڵێت:" بەپێی ئەو زانیارانەی كە لەوڵاتانی هۆڵەنداو بەریتانیا و ئەڵمانیا و یۆنان و توركیا دراونەتە ناوەندی هەواڵگری نوێنەرەكەنمان لەو وڵاتانە ، لە (70%)ی كۆچبەران لە چینی گەنجانن". 
ئاری جەلال سەرپەرشتیاری فیدراسیۆنی سەرانسەری پەنابەرانی عێراق لقی هەرێمی كوردستان، ئاماژەی بەوەشدا، بەپێی ئەو بەدواداچوونانەی كە لە ڕێگەی نوێنەرایەتیەكانی خۆمانەوە بۆ پەنابەرانی عێراقی دەیكەین، بارودۆخی پەنابەران زۆر خراپ و ناجێگیرە لەڕووی شوێنی نیشتەجێبونیشەوە هەندێكیان لەناو هۆڵی وەرزشی بە پەردەو خێمە ژورەكانیان جیاكردۆتەوە لەبەر خێزانەكانیان جێكراونەتەوە، بەڵام لەڕووی تەندروستیەوە هاوكاریەكی زۆری پەنابەران دەكرێت بە بەردەوام پزیشكەكان دێن و سەردانی پەنابەران دەكەن و پشكنینیان بۆ دەكرێت و ئەشیعەیان دەگرن.
وتیشی:"لەرووی خواردن و موچەوەشەوە سێ‌ ژەمە خواردنیان پێدەدرێت بۆ هەر هاوڵاتیەكی سەروو (18) ساڵ (30) یۆرۆ بۆ هەفتەیەك تەرخانكراوە، بەڵام ئەگەر خواروی (18) ساڵ بێت (15) یۆرۆیان پێدەدرێـت". 
 سەبارەت بە گەڕانەوەی گەنجان ئاری جەلال، روونیكردەوە:"زۆر بە دەگمەن گەنجان دەگەڕێنەوە، چونكە هێشتا ( موقابەلە) نەكراون، تا بڕیاری مانەوەیان بدەن".
ناوبراو ئەوەشی نەشاردەوە تەقینەوەكانی فەڕەنسا كاریگەری دەبێت لەسەر وەرگرتنی كۆچبەران و مانەوەیان لەو وڵاتانە ئەوەی كەیسەكەی زۆر بەهێز نەبێت (دیپۆرت) دەگەڕێنرێتەوە بۆ وڵاتەكانیان.
سەبارەت بە جۆری كەیسەكانی گەنجانی كەركوك و هەرێمی كوردستانیش سەرپەرشتیاری فیدراسیۆنی پەنابەران لە هەرێم وتی:" زۆربەیان كەیسی ئابوریان هەیە، بەڵام هیچ كاتێك وڵاتانی ئەوروپا بەهۆی كەیسی ئابوریەوە مۆڵەتی مانەوەیان نەداوەتە پەنابەر".
 رونیشیكردەوە زیاتر كەیسەكانی كۆمەڵایەتی و سیاسی و ئەمنیەكان، مۆڵەتی مانەوەیان پێدەدرێت.

منداڵانی په‌ناخوازی ده‌ستگیرکراو له‌ ئوسترالیا ئازاد ده‌کرێن

به‌پێی یاسایه‌کی نوێ که‌ له‌لایه‌ن ئه‌نجومه‌نی پیرانی ئوسترالیاوه‌ ده‌رکراوه‌ هه‌موو منداڵانی ناوه‌نده‌کانی ده‌ستبه‌سه‌رکردنی په‌ناخوازان له‌ ئوسترالیا ئازاد ده‌کرێن. به‌ڵام ئه‌و یاسایه‌ ڕووبه‌ڕووی کێشه‌ ده‌بێته‌وه‌ له‌ ئه‌نجومه‌نی نوێنه‌رانی ئه‌و ولاته‌ به‌هۆی ئه‌وه‌ی لایه‌نی حوکمڕان له‌ ئه‌نجومه‌نی نوێنه‌راندا زۆرینه‌ی هه‌یه‌.
به‌پێی یاساکه‌ که‌ له‌لایه‌ن پارتی سه‌وزه‌کانی ئوسترالیاوه‌ پشتیوانی کراوه‌ هه‌موو منداڵانی په‌ناخواز ئازاد ده‌کرێن مه‌گه‌ر ئه‌وه‌ی دادگا ڕایگه‌یه‌نێت که‌ ئه‌و منداڵانه‌ به‌رژه‌وه‌ندی گشتی ده‌خه‌نه‌ مه‌ترسییه‌وه‌.
له‌لای خۆشیه‌وه‌ بان کی مون سکرتێری گشتی نه‌ته‌وه‌ یه‌کگرتووه‌کان په‌یوه‌ندی کرد به‌ سه‌رۆکوه‌زیرانی ئوسترالیاوه‌ و داوای لێکرد چیتر ئوسترالیا به‌له‌می په‌ناخوازان نه‌گێڕێته‌وه‌. جێگه‌ی باسه‌ ئوسترالیا هه‌موو ئه‌و به‌له‌م و په‌ناخوازانه‌ دیپۆرت ده‌کاته‌وه‌ که‌ به‌شێوه‌یه‌کی نایاسایی ده‌گه‌نه‌ ئه‌و وڵاته‌.

Saturday, November 21, 2015

سوید له‌مه‌ودوا جێگە بۆ کۆچبەران دابین ناکات


دەزگای کۆچ ڕایگەیاند کە ئیدی لە ئێستا بەدواوە هاوکاری پەناخوازان بۆ دابینکردنی خانوو ناکات و پەناخوازان خۆیان بەرپرسن لەدابینکردنی جێگەو بانی ژیان.
ماوەیەکی زۆرە دەزگایی کۆچ ئەم بابەتە تاووتوێ دەکات و ئەمڕۆ بەیەکجاری بڕیاری خۆی یەکلاکردووە کە خانوو یان جێگەی دابینکردنی ژیان لەکەمپەکاندا بۆ پەناخوازان لەئەستۆناگرێت.
ئەمەش بەهۆی ئەو ڕیژە زۆری کۆچبەرانەوەیە کە لەئەمساڵدا روویان لەم وڵاتە کردووە. هەروەها لەمەڵپەڕەکەیاندا دەزگایی کۆچ ڕوونیکردۆتەوە هەر پەناخوازێک ڕوو لەسوید دەکات دەبێت خۆی هەوڵی جێگەو بانی ژیانی خۆی بدات. ئەمەش بڕیارێکی چاوەڕوانکرابووە، بەڵام دەزگایی کۆچ ڕایانگەیاندووە کە ئەو خێزانە کۆچبەرانەی منداڵیان پێیە پێش هەموو کەسێک بۆ دابینکردنی جێگەوە و بان گرنگیان پێدەدرێت.
سەڕایی دەرکردنی ئەم بڕیارە نوێیە، دەزگایی کۆچ باس لەوەش دەکات کە دابینکردنی جێگەوە بان بۆ پەناخوازان دەبێت لەئەستۆی ئەواندا بێت، بەڵام ڕوونیانکردۆتەوە کە لەئێستادا دۆخەکە لەدەست دەرچووە و لە توانایاندا نییە جێگە بۆ هەموو کەسێک دابێن بکەن.
ڕادیۆی سوید

Saturday, November 14, 2015

ئوسترالیا له‌باره‌ی په‌نابه‌رانه‌وه‌ ڕووبه‌ڕووی ڕه‌خنه‌ی توند ده‌بێته‌وه‌

كۆبوونه‌وه‌ی ده‌وریی كۆمسیۆنی مافه‌كانی مرۆڤی سه‌ربه‌ نه‌ته‌وه‌یه‌كگرتووه‌كان، كه‌ په‌یوه‌سته‌ به‌چاوخشاندنه‌وه‌ به‌رێزگرتن له‌مافی مرۆڤ له‌لایه‌ن وڵاتانی ئه‌ندام له‌كۆمسیۆنه‌كه‌، كۆبوونه‌وه‌ی ده‌وریی ئه‌مجاره‌یان قۆسته‌وه‌ بۆ ئاراسته‌كردنی ره‌خنه‌ له‌ حكومه‌تی ئوسترالیا سه‌باره‌ت به‌و سیاسه‌تانه‌ی به‌م دواییه‌ له‌به‌رامبه‌ر كۆچبه‌ران‌و داواكارانی مافی په‌نابه‌ریی گرتوویانه‌ته‌ به‌ر.
له‌وباره‌یه‌شه‌وه‌ هه‌ریه‌كه‌ ئه‌مریكا‌و به‌ریتانیا ده‌ڵێن: ده‌بێت ئوسترالیا ده‌ست له‌و ره‌فتاره‌ هه‌ڵبگرێت كه‌ گرتوێتییه‌به‌ر له‌به‌رامبه‌ر ئه‌و به‌له‌مانه‌ی كه‌ كۆچبه‌ران بۆ ئه‌و وڵاته‌ ده‌هێنن به‌ره‌و ئه‌و شوێنانه‌ی كه‌ لێوه‌ی هاتوون‌و ده‌بێت وازیش له‌دروستكردنی بنكه‌ی گرتن بهێنێت له‌شوێنه‌ دووره‌ ده‌سته‌كان.
ئه‌م ره‌خنانه‌ش دوای ئه‌و رووداوه‌ دێت كه‌ ماوه‌یه‌ك له‌مه‌وبه‌ر یه‌كێك له‌و كۆچبه‌رانه‌ی داوای مافی په‌نابه‌ریی كردبوو له‌لایه‌ن پۆلیسی ئوسترالیاوه‌ كوژرا دوای ئه‌وه‌ی هه‌وڵی هه‌ڵهاتنی دابوو له‌و به‌ندیخانه‌یه‌ی كه‌ له‌یه‌كێك له‌دوورگه‌ دووره‌ده‌ستانه‌ی ناو زه‌ریای هیندیدا.  
به‌وهۆیه‌شه‌وه‌ وێڕای ئه‌مریكاو به‌ریتانیا‌و سوید‌و نه‌رویج‌و كه‌نه‌دا‌و فیجی‌و فه‌رنسا‌و سویسرا، نوێنه‌رانی 100 وڵات ره‌خنه‌ی توندیان ئاراسته‌ی ئوسترالیا كرد له‌پای كوشتنی ئه‌و كه‌سه‌.
نێرده‌ی سویدیش ره‌خنه‌ی ئه‌وه‌ی گرت كه‌ ئوسترالیا تاكه‌ وڵاته‌ داواكارانی مافی په‌نابه‌ریی دوور له‌خاكی خۆی به‌ند ده‌كات. به‌ڵام لێپرسراوانی ئوسترالیا ئه‌و ره‌خنانه‌یان به‌وه‌ پاساودایه‌وه‌ كه‌ حكومه‌ته‌كه‌یان له‌پێناوی پاراستنی گیانی كۆچبه‌ران‌و داواكارانی مافی په‌نابه‌ریدا ئه‌و سیاسه‌ته‌ی گرتۆته‌به‌ر‌و ده‌یه‌وێت كۆچبه‌ران له‌مه‌ترسیی ئاوی ده‌ریا دووربخاته‌وه‌و ئه‌گه‌ر مه‌رجه‌كانی په‌نابه‌رییان تێدابوو به‌پێی یاسا په‌یڕه‌وكراوه‌كان ئه‌وا له‌ئوسترالیا پێشوازییان لێ ده‌كرێت. ئه‌م ره‌خنانه‌ش له‌و وڵاته‌ له‌كاتێكدایه‌ كه‌ ماوه‌یه‌ك له‌مه‌وبه‌ر ئوسترالیا داوای پێشكه‌ش كردبوو كه‌ ببێته‌ ئه‌ندام له‌ئه‌نجومه‌نی مافی مرۆڤی سه‌ربه‌ نه‌ته‌وه‌یه‌كگرتووه‌كان.
له‌لایه‌كی دیكه‌شه‌وه‌ ده‌سه‌ڵاتدارانی بواری كۆچ له‌ئوسترالیا ئاشكرایان كرد كه‌ ئه‌و پێكدادانه‌ی چه‌ند رۆژی رابردووی نێوان پۆلیس‌و كۆچبه‌ران له‌دوورگه‌ی كریسماس ئایلاند-ی ئوسترالی كۆنترۆڵكرا پاش ئه‌وه‌ی هێزی پۆلیسی زیاتر له‌ڕێگه‌ی ئاسمانه‌وه‌ ره‌وانه‌ی ئه‌و دوورگه‌یه‌ كرا كه‌ ده‌كه‌وێته‌ زه‌ریای هیندییه‌وه‌.
له‌وڕووه‌شه‌وه‌ وه‌زاره‌تی كۆچی ئوسترالیا ده‌ڵێت: سه‌رجه‌م رێڕه‌وه‌كانی سه‌نته‌ره‌كه‌ له‌ژێر كۆنترۆڵدایه‌ ئه‌ویش دوای دانوستان‌و گفتوگۆ له‌گه‌ڵ په‌نابه‌رانی ناو سه‌نته‌ری ده‌ستبه‌سه‌ركردنه‌كه‌.
سه‌رچاوه‌كانی هه‌واڵیش باس له‌وه‌ ده‌كه‌ن كه‌ پێكداهه‌ڵپڕژانی نێوان پۆلیسی سه‌نته‌ره‌كه‌و په‌نابه‌ران دوای ئه‌وه‌ ده‌ستیپێكرد كه‌ ته‌رمی یه‌كێك له‌ده‌ستبه‌سه‌ره‌كان دۆزرایه‌وه‌ كه‌ هه‌وڵی دابوو له‌سه‌نته‌ره‌كه‌ هه‌ڵبێت، به‌و هۆیه‌شه‌وه‌ ده‌ستبه‌سه‌ره‌كان ئاگریان به‌رداوه‌ته‌ سه‌نته‌ره‌كه‌‌و به‌دارو چه‌قۆوه‌ له‌ناو بیناكه‌دا  سه‌نگه‌ریان گرتووه‌.
هه‌روه‌ها ئه‌وه‌ش ئاشكراكراوه‌ كه‌ پێنج كه‌س له‌كۆچبه‌رانی ده‌ستبه‌سه‌ری ناو سه‌نته‌ره‌كه‌ به‌سوكی برینداربوون، به‌ڵام هێشتا ئه‌وه‌ ئاشكرا نییه‌ كه‌ ئاخۆ ئه‌وه‌ له‌ئه‌نجامی هێرشی پۆلیسه‌ بۆسه‌ریان یاخود پێش ئه‌وه‌ برینداربوون.
وه‌ك زانیارییه‌كان ئاشكرایان كردووه‌ هێزی زیاتری پۆلیس بۆیه‌ براوه‌ته‌ ئه‌وێ تا دۆخه‌كه‌ ئاسایی بكه‌نه‌وه‌‌و به‌پێی راپۆرته‌كانیش كۆمه‌ڵێك له‌داواكارانی مافی په‌نابه‌ریی بڕیاریانداوه‌ رووبه‌ڕووی پاسه‌وانه‌كان ببنه‌وه‌و نایانه‌وێت بگه‌ڕێنه‌وه‌ نا زیندانه‌كان. هه‌ر له‌باره‌ی ئه‌و پێكدادانه‌شه‌وه‌ حكومه‌تی ئوسترالیا ئیدیعای ئه‌وه‌ ده‌كات كه‌ ئه‌وانه‌ی ئه‌و دۆخه‌یان خولقاندووه‌ گرووپێكی تاوانكاربوون‌و هه‌وڵی ئه‌وه‌یان داوه‌ به‌چه‌ك رووبه‌ڕووی پۆلیس ببنه‌وه‌‌و به‌شێك له‌سه‌نته‌ره‌كه‌ش زیانی زۆری به‌ركه‌وتووه‌. 
شایانی باسه‌ ده‌سه‌ڵاتدارانی ئوسترالیا كۆچبه‌ران ده‌گوێزێته‌وه‌ بۆ دوورگه‌ی كریسماس ئایلاند كه‌ ده‌كه‌وێته‌ 2650 كیلۆمه‌تریی باكووری خۆرئاوای شاری پیرسه‌وه‌ 380 كیلۆمه‌تریش له‌باشووری دوورگه‌ی جاوای ئیندۆنیسیاوه‌ دووره‌. هه‌روه‌ها داواكارانی مافی په‌نابه‌ریی له‌ دوورگه‌ی مانۆس-ی گینیای نوێ‌و دوورگه‌ی ناورۆی زه‌ریای هێمن-دا ده‌ستبه‌سه‌ر ده‌كه‌ن.
ئه‌گه‌رچی ئوسترالیا پاساوی ئه‌وه‌ ده‌گه‌ڕێنێته‌وه‌ بۆ ئه‌وه‌ی كه‌ ئه‌و رێگایانه‌ی ئه‌وانه‌ پێیدا دێن له‌ژێر كۆنترۆڵی مافیادایه‌و ئه‌ركی حكومه‌تیشه‌ كه‌ رووبه‌ڕوویان ببێته‌وه‌، هه‌رچی ئه‌وانه‌شن كه‌ ره‌خنه‌ له‌و هه‌نگاوه‌ی حكومه‌ت ده‌گرن، ده‌ڵێن: رێگریی له‌كۆچ پاڵنه‌رێكی ره‌گه‌زپه‌رستانه‌ی له‌پشته‌وه‌یه‌و زیان به‌ناوبانگی ئوسترالیا ده‌گه‌یه‌نێت.

Tuesday, November 10, 2015

بەهۆی کوژرانی کۆچبەرێکی کورد ئوسترالیا رەخنەباران دەکرێت

دوای ئەوەی کەسێکی خەڵکی رۆژهەڵاتی کوردستان لە دۆخێکی نادیاردا لە سەنتەرێکی دەستبەسەرکردندا لە دوورگەیەکی ئوسترالیا کوژرا، چەند وڵاتێک رەخنەیان لە ئوسترالیا گرت بەهۆی ئەو سیاسەتەی کە بەرامبەر بەو کەسانە پەیڕەوی دەکات کە داوای پەنابەریی دەکەن.
ئەمریکا و بەریتانیا و چەند وڵاتێکی دیکە لەبارەی مافەکانی مرۆڤەوە رەخنە لە ئوسترالیا دەگرن و، داواش دەکەن ئوسترالیا دەست لەو خووەی هەڵبگرێت و چیدیکە کۆچبەران بەو بەلەمە نەنێرێتەوە کە پێی هاتوونە، هەروەها داوا دەکەن ئوسترالیا سەنتەرەکانی تایبەت بە دەستبەسەرکردن کە لە دووری خەڵکین و لە شوێنی چۆڵن چیدیکە بەکارنەهێنێت.
ئەنجوومەنی مافەکانی مرۆڤ لە نەتەوە یەکگرتووەکان هەموو چوار ساڵ جارێک پێداچوونەوە بە رەوشی مافەکانی مرۆڤ لە هەموو وڵاتاندا دەکات و، ئەمساڵیش نوێنەری زیاتر لە ١٠٠ وڵات رەخنەیان لە سیاسەتەکانی ئوسترالیا گرت لە میانەی ئەو پێداچووەنەوەیەدا.
نوێنەری تورکیا لە ئەنجوومەنەکە گوتی " هەست بە پەشۆکی دەکەین لەبارەی دەستبەرکردنی مافەکانی کۆچبەران لەلایەن ئوسترالیاوە و بەتایبەتیش ئاگاداربوونی ئەو وڵاتە لە ژن و منداڵەکانی سەنتەرە دوورەدەستەکانی دەستبەسەرکردن".
نوێنەری ئێرانیش باسی لە دڵەڕاوکێی قووڵی وڵاتەکەی کرد لەبارەی سیستمی تووندی ئوسترالیا لە دژی کۆچبەران. نوێنەری سوێدیش گوتی " ئوسترالیا تاکە وڵاتی جیهانە کە کۆچبەران لە دەرەوەی وڵاتەکەی ناونووسدەکات و دەستبەسەریان دەکات".
بەڵام بەرپرسانی ئوسترالیا لە وەڵامی ئەو تۆمەتانەی ئەنجوومەنەکە رایانگەیاندووە " سیاسەتەکانی وڵاتەکەمان دەبێتە هۆی ئەوەی ژیانی کۆچبەران رزگاربکات  و رێگایان لێدەگرێت لەوەی، لەرێگەی ئاوە ترسناکەکاندا گەشتبکەن، هەروەها رێگادەدات ئوسترالیا ژمارەیەکی زیاتری کۆچبەران وەربگرێت".
ئەو کۆچبەرە کوردەی رۆژهەڵاتی کوردستان کە ناوی فازیل چیگینی بوو، ئەو لە سەنتەرێکی دەستبەسەرکردندا لە دوورگەی کریسمس لە نزیک زەریای هیندی دەستبەسەرکرابوو پێش دوورۆژ کوژرا و، دوای دۆزینەوەی تەرمەکەشی حکومەتی ئوسترالیا دەستی کردووە بە لێکۆڵینەوە لە هۆکاری کوژرانی.

په‌نابه‌رێكی‌ تری‌ كورد له‌ ئوسترالیا به‌مردویی‌ دۆزرایه‌وه‌

ماڵپه‌ری‌ ڕۆژنامه‌ی‌ گاردیان، ناسنامه‌ی‌ ئه‌و په‌نابه‌ره‌ی‌ ئاشكرا كرد كه‌ دوێنێ‌ ته‌رمه‌كه‌ی‌ له‌ نزیك كه‌مپێكی‌ دوورگه‌ی‌ كریستماسی‌ ئوسترالیا دۆزرایه‌وه‌و ڕایگه‌یاند ئه‌و په‌ناخوازه‌ به‌ڕه‌گه‌ز كورد بووه‌.
به‌پێی‌ زانیاریه‌كانی‌ ڕۆژنامه‌كه‌، ئه‌و په‌نابه‌ره‌ ناوی‌ فازیل بووه‌ و به‌ڕه‌گه‌ز كوردی‌ ئێرانه‌. 
فازیل، چه‌ند ڕۆژێك پێش گیانله‌ده‌ستدانی‌ له‌ كه‌مپه‌كه‌ی‌ هه‌ڵهاتووه‌و به‌وته‌ی‌ هاوڕێكانی‌ له‌ كه‌مپه‌كه‌، كێشه‌ی‌ ده‌روونی‌ هه‌بووه‌و زۆر نیگه‌ران بووه‌ له‌ مانه‌وه‌ی‌ بۆماوه‌ی‌ چه‌ندین ساڵ له‌ كه‌مپه‌كانی‌ ئه‌و وڵاته‌.
سه‌باره‌ت به‌هۆكاری‌ گیانله‌ده‌ستدانی‌ ئه‌و په‌نابه‌ره‌ كورده‌، وه‌زاره‌تی‌ كۆچی‌ ئوسترالیا ڕایگه‌یاند ئه‌وان ناتوانن له‌ئێستادا هیچ ڕونكردنه‌وه‌یه‌ك بده‌ن له‌سه‌ر هۆكاری‌ گیانله‌ده‌ستدانی‌ ئه‌و په‌نابه‌ره‌ چونكه‌ له‌ئێستادا ئه‌و بابه‌ته‌ په‌یوه‌سته‌ به‌ لێكۆڵینه‌وه‌ی‌ پزیشكی‌ دادوه‌ریه‌وه‌و به‌وه‌ش ده‌بێت توێكاری‌ بۆبكرێت. 
به‌پێی‌ یاساكانی‌ كۆچی‌ ئوسترالیا، مانه‌وه‌ی‌ په‌ناخوازان له‌كه‌مپه‌كاندا چوارچێوه‌یه‌كی‌ كاتی‌ نیه‌و به‌وه‌ش ده‌بێت ئه‌و په‌ناخوازانه‌ی‌ كه‌به‌شێوه‌یه‌كی‌ نایاسایی‌، به‌تایبه‌ت ئه‌وانه‌ی‌ له‌ساڵانی‌ ڕابردودا له‌ڕێگه‌ی‌ ده‌ریایی‌ قاچاخه‌وه‌ گه‌شتونه‌ته‌ ئه‌و وڵاته‌ له‌كه‌مپه‌كاندا به‌بێ‌ دیاریكردنی‌ هیچ واده‌یه‌ك له‌چاوه‌ڕوانی‌ یه‌كلایكردنه‌وه‌ی‌ كه‌یسه‌كانیاندا بن، ئه‌مه‌ جگه‌له‌وه‌ی‌ ئوسترالیا له‌ئێستادا سیاسه‌تی‌ گێرانه‌وه‌ی‌ به‌له‌می‌ كۆچبه‌رانی‌ نایاسایی‌ بۆ ئه‌و وڵاته‌ی‌ لێوه‌ی‌ هاتوون پیاده‌ ده‌كات.
 ئه‌م ڕێوشوێنه‌ توندانه‌ش بۆته‌ جێگه‌ی‌ نیگه‌رانی‌ ڕێكخراوه‌كانی‌ داكۆكیكار له‌مافی‌ په‌نابه‌ران و به‌پێشێلكاریه‌كی‌ ئاشكرای‌ مافه‌كانی‌ په‌نابه‌رانی‌ له‌قه‌ڵه‌م ده‌ده‌ن. 
هاوشێه‌ی‌ فازیل، له‌ 13ی‌ ئازاری‌ ئه‌مساڵدا، په‌نابه‌رێكی‌ تری‌ كورد به‌ناوی‌ ئومێد عه‌لی‌ به‌مردویی‌ له‌شاری‌ بریزبنی‌ ئوسترالیا به‌مردویی‌ دۆزرایه‌وه‌و پاشان ده‌ركه‌وت كه‌ خۆی‌ كوشتووه‌، ئه‌ویش له‌پاش بێ هیوا بوونی‌ بوو له‌ وه‌رگرتنی‌ مافی‌ په‌نابه‌رێـی‌ هه‌میشه‌یی‌‌و تووش بوونی‌ بووه‌ به‌ نه‌خۆشی‌ ده‌رونی‌ به‌هۆی‌ كاریگه‌یی‌ مانه‌وه‌ی‌ بۆ ماوه‌ی‌ چه‌ند ساڵێك له‌ كه‌مپه‌كانی‌ ئه‌و وڵاته‌دا.  
سه‌رچاوه‌: ماڵپه‌ری‌ ڕۆژنامه‌ی‌ گاردیان، ڕۆژنامه‌ی‌ سیدنی‌ مۆرنیگ هێرااڵد

Thursday, October 29, 2015

دواهه‌مین ئامار و زانیاری له‌باره‌ی کۆچبه‌رانه‌وه‌

کۆچی کوردان - کۆچ بۆ ئوسترالیا 
له‌خواره‌وه‌ دواهه‌مین ئاماری کۆچبه‌ران و نوێترین زانیاری له‌باره‌ی گیان له‌ده‌ستدان و ژماره‌و زانیاری له‌باره‌ی کۆچبه‌رانه‌وه‌ وه‌ربگرن: 
kochbaran1
kochbaran2

kochbaran3

kochbaran4

Thursday, October 22, 2015

په‌ناخوازێکی عێراقی شه‌ش مانگه‌ مانی له‌ خواردن گرتووه‌

کۆچی کوردان - کۆچ بۆ ئوسترالیا

ئه‌و په‌ناخوازه‌ عێراقییه‌ له‌ دوورگه‌ی مانووسه‌ که‌ شه‌ش مانگ ده‌بێت ده‌ستی کردووه‌ به‌ مانگرتن له‌ خواردن.. ناوی په‌ناخوازه‌که‌ محه‌مه‌د ئه‌لبه‌دری-یه‌. ناڕه‌زاری ده‌ده‌بڕێت له‌ مامه‌ڵه‌ی پاسه‌وانانی کامپه‌که‌ دوای دیپۆرتکردنه‌وه‌ی له‌ ئوسترالیاوه‌ که‌ بۆ مانووس ناردراوه‌.
به‌رپرسانی کامپه‌که‌ ترسی ئه‌وه‌یان هه‌یه‌ ئه‌و په‌ناخوازه‌ عێراقییه‌ گیان له‌ده‌ست بدات و له‌ئێستادا له‌ژێر چاودێری وردی پزیشکیدایه‌ له‌ که‌ناراوی مۆرزبی و پاسه‌وانی توند ده‌کرێت.
پیتەر داوتۆن وەزیرى کۆچى ئوسترالیا ڕایگەیاند چاودێرى پزیشکى بۆ پەناخوازێکى سۆماڵى دابین کراوە کە ڕووبەڕووى دەستدرێژى سێکسى بووەتەوە لەکاتێکدا لە بنکەیەکى دەستبەسەرکردنى پەناخوازان بووە لە ناورو. بەڵام لەدواتردا ئەو پەناخوازە دیپۆرت کراوەتەوە بۆ دوورگەى ناورو لەکاتێکدا ویستوویەتى بمێنێتەوەو بڕیارى خۆى گۆڕیووە لەبارەى لەباربردنى منداڵەکەیەوە.
بڕیارى دیپۆرت کردنەوەى پەناخوازەکە ناڕەزایى لێکەوتەوەو سەدان هاووڵاتى خۆپیشاندانیان ئەنجامدا. ئەو ئافرەتە لەپێشوودا داواى کردبوو ڕێگەى پێبدرێت بچێتە ناو خاکى ئوسترالیا بۆ وەرگرتنى چارەسەرى پێویست و لەباربردنى منداڵەکەى.

Wednesday, October 21, 2015

ئوسترالیا بۆ په‌ناخوازێكی‌ كورد: ڕێگه‌ناده‌ین منداڵه‌كه‌ت لێره‌ له‌دایك بێت

وه‌زیری‌ كۆچی‌ ئوسترالیا، ڕایگه‌یاند ئه‌و په‌ناخوازه‌ كورده‌ی‌ كه‌دوو گیانه‌و له‌ كه‌مپه‌كانی‌ دوورگه‌ی‌ ناورۆ نزیك به‌ئوسترالیا ده‌ستبه‌سه‌ره‌، ناتوانێت داوای‌ گواستنه‌وه‌ بكات بۆ ئوسترالیا به‌مه‌به‌ستی‌ له‌دایك بوونی‌ منداڵه‌كه‌ی‌.
 گوڵستان، ناوی‌ ژنه‌ دوو گیانه‌ كورده‌یه‌ له‌گه‌ڵ چه‌ند په‌ناخوازێكی‌ تری‌ هاوشێوه‌ی‌ خۆی‌ كه‌ دووگیانن، دواهه‌مین كه‌سه‌ داوای‌ ئه‌وه‌ی‌ پێشكه‌ش به‌ ئوسترالیا كردوه‌ كه‌ بتوانێت هیچ نه‌بێت منداڵه‌كه‌ی‌ له‌و وڵاته‌ له‌دایك بێت.
 به‌ڵام وه‌زیری‌ كۆچی‌ ئوسترالیا داواكه‌یانی‌ ڕه‌تكردۆته‌وه‌و ڕایگه‌یاند خزمه‌تگوزاری‌ ته‌ندروستی‌ بۆ ژنانی‌ دووگیانیش له‌و دوورگه‌یه‌ هه‌یه‌، وتیشی‌ "هیچ په‌ناخوازێكی‌ هه‌ردوو دوورگه‌ی‌ ناورۆو پاپانیوگینیا ناتوانن هیچ ڕێگایه‌ك یان "فێڵێك" بدۆزنه‌وه‌ بۆ ئه‌وه‌ی‌ خۆیان بگه‌یه‌ننه‌ ئوسترالیا". 
هاوسه‌ری‌ گوڵستان له‌په‌یوه‌ندیه‌كیدا له‌گه‌ڵ به‌رنامه‌یه‌كی‌ ئاژانسی‌ هه‌واڵی‌ ئه‌ی‌ بی‌ سی‌ نیوزدا، وتی‌ "ئه‌وان له‌سه‌لامه‌تی‌ گیانی‌ منداڵه‌كه‌یان ده‌ترسن‌و نه‌خۆشخانه‌كانی‌ ئه‌و دوورگه‌یه‌ پیس‌و خراپن". 
ئه‌مه‌ جگه‌له‌وه‌ی‌ خێزانه‌كه‌ی‌ به‌هۆی‌ به‌ندكردنیان له‌ كه‌مپه‌كانی‌ ئه‌و دوورگه‌یه‌ توشی‌ چه‌ندین نه‌خۆشی‌ بوون. به‌وته‌ی‌ هاوسه‌ره‌كه‌ی‌ گوڵستان، له‌وه‌ش ده‌ترسێت خێزانه‌كه‌ی‌ بنێرن بۆ دوورگه‌كه‌ی‌ تریان كه‌ ناوی‌ پاپانیوگینیایه‌و به‌وه‌ش سه‌لامه‌تی‌ خێزانه‌كه‌شی‌ له‌وانه‌یه‌ بكه‌وێته‌ مه‌ترسیه‌وه‌ چونكه‌ ساڵی‌ پار ئامۆزایه‌كی‌ كه‌ هاوشێوه‌ی‌ ئه‌و په‌ناخواز بووه‌ له‌ كه‌مپه‌كانی‌ ئه‌و دوورگه‌یه‌ له‌ پێكادانێكدا له‌گه‌ڵ پاسه‌وانه‌كانی‌ كه‌مپه‌كه‌ گیانی‌ له‌ده‌ستداوه‌. 
چه‌ند ساڵێك له‌مه‌وبه‌رو له‌پاش ڕێكه‌وتنی‌ له‌گه‌ڵ هه‌ردوو دوورگه‌ی‌ ناورۆ و پاپانیوگینیا، حكومه‌تی‌ ئوسترالیا بڕیاریدا هه‌ر په‌ناخوازێك كه‌ بیه‌وێت به‌شێوه‌یه‌كی‌ نایاسایی‌‌و له‌ڕێگه‌ی‌ ده‌ریاوه‌ خۆی‌ بگه‌یه‌نێته‌ ئوسترالیا ئه‌وا ده‌ستبه‌جێ‌‌و له‌پێش گه‌شتنیان به‌و وڵاته‌ دیپۆرتده‌كرێنه‌وه‌ بۆ ئه‌و وڵاته‌ی‌ كه‌ به‌له‌مه‌كه‌ی‌ لێوه‌ هاتووه‌ یان ده‌ستبه‌سه‌ریان ده‌كات و ڕه‌وانه‌ی‌ ئه‌و دوو دوورگه‌یه‌یان ده‌كات، كه‌ دوو وڵاتی‌ دورگه‌یی‌ بچوكن. 
به‌وه‌ش په‌ناخوازان ناتوانن داوای‌ مافی‌ په‌نابه‌رێـتی‌ له‌ ئوسترالیا بكه‌ن‌و ئه‌گه‌ر بیانه‌وێت له‌پاش ساغبوونه‌وه‌ی‌ كه‌یسه‌كانیان وه‌ك په‌نابه‌ر له‌و دوو دوورگه‌یه‌ بمێننه‌وه‌. ئه‌م سیاسه‌ته‌ش بۆته‌ جێگه‌ی‌ نیگه‌رانی‌ ڕێكخراوه‌كانی‌ داكۆكیار له‌مافی‌ په‌نابه‌ران‌و به‌پێشێلكاری‌ مافی‌ ئه‌وانی‌ له‌قه‌ڵه‌م ده‌ده‌ن. 
سه‌رچاوه‌: ماڵپه‌ری‌ هه‌والێ‌ ئه‌ی‌ بی‌ سی‌ نیوز 

سیاسه‌تی نوێی ئوسترالیا به‌رامبه‌ر په‌نابه‌ران



سیاسه‌تی نوێی ئوسترالیا به‌رامبه‌ر په‌نابه‌رانچۆن له‌ڕێگای یاساییه‌وه‌ کۆچ بۆ ئوسترالیا ده‌که‌یت؟
Posted by ‎کۆچى كوردان‎ on Wednesday, 21 October 2015

Tuesday, October 20, 2015

چیرۆکی خێزانێکى کەرکوک کە لە دەریای ئیجەدا خنکان



چیرۆکی خێزانێکى کەرکوک کە لە دەریای ئیجەدا خنکان
Posted by ‎کۆچى كوردان‎ on Tuesday, 20 October 2015

زانیاری‌ زیاتر له‌باره‌ی‌ ئه‌و خێزانه‌ كه‌ركوكییه‌ی‌ له‌ ده‌ریای‌ ئیجه‌دا خنكان

خێزانێكی كه‌ركوكی 16ی ئه‌م مانگه‌ به‌ نیازی سه‌فه‌ركردنیان بۆ ئه‌وروپا كوردستانیان به‌جێهێشت و ویستیان له‌ وڵاتی توركیاوه‌ بگه‌نه‌ ئه‌وروپا، به‌ڵام به‌هۆی‌ شه‌پۆلی ده‌ریا و وه‌ستانی‌ یه‌خته‌كه‌یانه‌وه‌ شه‌ش كه‌سیان خنكان و ته‌نیا باوكی‌ منداڵه‌كان رزگاری بوو. له‌ به‌دواداچوونێكدا خه‌ندان زایناری‌ زیاتر سه‌باره‌ت به‌و خێزانه‌ كه‌ركوكییه‌ له‌ خزمێكی‌ نزیكی‌ خۆیه‌وه‌ بڵاوده‌كاته‌وه‌.

خێزانه‌كه‌ له‌ حه‌وت كه‌س پێكهاتوون، ئه‌وانیش ژن و پیاوێك و سێ كوڕ و دوو كچ. 

سه‌رچاوه‌كه‌ی‌ خه‌ندان وتی: "شه‌وی هه‌ینی 16 ئه‌م مانگه‌ محه‌مه‌د و خێزانه‌كه‌ی و پێنج منداڵه‌كه‌ی له‌ گه‌ڵ ژماره‌یه‌ك خه‌ڵكی دیكه‌دا له‌ وڵاتی توركیا و شاری بۆدروم به‌ سواری یه‌ختێك به‌ره‌و یۆنان به‌رێكه‌وتوون".

وتیشی: "به‌پێی زانیاری ئه‌و كه‌سانه‌ی كه‌ رزگاریان بووه‌ دوای رۆیشتنیان زیاتر له‌ كاتژمێرێك له‌ ئاوه‌كه‌ و نزیكبوونه‌وه‌یان له‌ كه‌ناراوه‌كه‌، به‌ڵام به‌داخه‌وه‌ یه‌خته‌كه‌ په‌كی كه‌وتووه‌ و به‌هۆی شه‌پۆلی ده‌ریای ئیجه‌وه‌ شكاوه‌ و ناچار نه‌فه‌ره‌كان خۆیان فڕێ ده‌ده‌نه‌ ئاوه‌كه‌وه‌".

ئه‌و كه‌سه‌ نزیكه‌ی‌ كه‌ له‌ خێزانه‌ خنكاوه‌كه‌وه‌ نزیكه‌ وتیشی: "هه‌رچه‌ند یه‌خته‌كه‌ زیاتر له‌ بیست كه‌سی تێدا بووه‌، به‌ڵام ته‌نیا ئه‌م خێزانه‌ بوونه‌ته‌ قوربانی و ئه‌وانی دیكه‌ رزگاریان بووه‌ كه‌ یه‌كێ له‌ رزگاربووه‌كان محه‌مه‌ده‌ كه‌ ده‌كاته‌ مێردی ژنه‌ خنكاوه‌كه‌".

 له‌باره‌ی‌ ژماره‌ی‌ خێزانه‌كه‌شه‌وه‌ وتی: "پێكهاتبوون له‌ حه‌ربیه‌ حه‌مه‌د كه‌ خێزانی محه‌مه‌د و ته‌مه‌نی 33 ساڵ بوو، خه‌نده‌ی ته‌مه‌ن 13 ساڵ، هێلینی ته‌مه‌ن 10 ساڵ و عه‌بدولڕه‌زاق 9 ساڵ و زانا كه‌ ئه‌مساڵ به‌نیازی چوونه‌ قوتابخانه‌ بوو له‌ گه‌ڵ براكه‌ی دیكه‌یاندا ئه‌مین كه‌ ته‌مه‌نی ته‌نیا 3 ساڵ و نیو بوو".

ئه‌و كه‌سه‌ نزیكه‌ی ئه‌و خێزانه‌ ئه‌وه‌شی روونكرده‌وه‌ كه‌ له‌ئێستادا چوار ته‌رم دۆزراونه‌ته‌وه‌ و ته‌نیا ته‌رمی عه‌بدولڕه‌زاق و دایكی ماوه‌ بدۆزرێته‌وه‌.

سه‌باره‌ت به‌ هێنانه‌وه‌ی ته‌رمه‌كانیش وتی: "به‌پێی زانیارییه‌كان و به‌ وته‌ی محه‌مه‌دی باوكی منداڵه‌كان بڕیاری داوه‌ سه‌رجه‌میان له‌ وڵاتی یۆنان به‌ خاك بسپێردرێن". 

هه‌ر به‌پێی زانیارییه‌كان له‌ دوای رووداوه‌كه‌وه‌ پۆلیسی یۆنان به‌دوای كاپتنی یه‌خته‌كه‌دا گه‌ڕاون و توانیوانه‌ بیدۆزنه‌وه‌ و ده‌ستگیری بكه‌ن و له‌ئێستادا له‌ژێر لێكۆڵینه‌وه‌دایه‌.

محه‌مه‌دی مێردی ژنه‌ خنكاوه‌كه‌ش پێشتر پۆلیس بووه‌ له‌ به‌شی پاسه‌وانه‌ تایبه‌ته‌كانی پارێزگای كه‌ركوك و پێش ده‌رچوونی پاسه‌وانی دادوه‌رێك بووه‌ له‌ دادگای كه‌ركوك و به‌هۆی بارودۆخه‌كه‌وه‌ بڕیاری‌ به‌جێهێشتنی‌ كوردستانی‌ دابوو. 


Saturday, October 17, 2015

یەكەم وەجبەی پەنابەرانی عێراق دەگوازرێنەوە بۆ ئوسترالیا

پاش ئەوەی حكومەتی ئوسترالیا بڕیاریدا بە وەرگرتنی 12 هەزار پەنابەری عێراقی و سووری لەچوارچێوەی پرۆَگرامی ساڵانەی وەرگرتنی پەنابەرانی ووڵاتەكەی ، بەرپرسێكی ئەو ووڵاتە بۆ كاروباری نیشتەجێكردنی ئەو پەنابەرانە ڕایگەیاند كە یەكەم وەجبەی ئەو پەنابەرانە لەپێش كۆتایی ئەمساڵ لەو ووڵاتە نیشتەجێ‌ دەكرێن.
سەبارەت بە چۆنێتی وەرگرتنی ئەو پەنابەرانە ، ماڵپەری ڕۆژنامەی دەیلی مەیڵ بڵاویكردەوە حكومەتی ئوسترالیا بە هەمئاهەنگی لەگەڵ كۆمیسیۆنی باڵای پەنابەرانی سەر بە نەتەوە یەكگرتووەكان دەست دەكات بە پرۆسەی هەڵبژاندن ودەستنیشانكردنی ئەو پەنابەرانە لە كەمپەكانی ئەردەن و توركیا و لوبنان .
پڕۆگرامی ساڵانەی وەرگرتنی مرۆیی پەنابەرانی ئوسترالیا پڕۆگرامێكی مرۆیی وەرگرتنی ئەو پەنابەرانەیە كە داواكاریان پیًَشكەشی یوئێن كردووە و لەپاش یەكلایكردنەوەی كەیسەكانیان و ناساندنیان وەك پەنابەر دەگوازرێنەوە بۆ ئوسترالیا و بەوەش ئەو كەسانە ناگرێتەوە ئەگەر بیانەوێت بەقاچاخ ڕوو لەو ووڵاتە بكەن.

هەژار تەها pukpb 
سەرچاوە : ماڵپەری ڕۆژنامەی دەیلی مەیڵ

Monday, October 5, 2015

٦٣٠ هەزار پەنابەر ڕەوانەی وڵاتەکانیان دەکرێنەوە

ئاژانسى نێودەوڵەتى چاودێریکردنى سنوور ڕایگەیاند، لە سەرەتاى ئەم ساڵەوە ٦٣٠ هەزار پەنابەر بە شێوەى نایاسایى چونەتە ئەوروپا و ڕەوانەى وڵاتەکانیان دەکرێنەوە.
فابریس لیجیرى سەرۆکى ئاژانسى نێودەوڵەتى چاودێریکردنى سنوور ڕایگەیاند: ئەو پەنابەرە نایاساییانەى کە چوونەتە ئەوروپاوە لەڕێگەى بەکرێگرتنى ٦٠ فڕۆکەوە ڕەوانەى وڵاتەکانیان دەکرێنەوە.
هەروەها فابریس ڕاشیگەیاندووە ساڵى ڕابردوو لەڕێگەى ٣٩ فڕۆکەوە پەنابەران ڕەوانەى وڵاتەکانیان کراونەتەوە.
پەنابەرانى نایاسایى کە ڕوویان لە وڵاتانى ئەوروپا کردووە زۆربەیان دانیشتوى عێراق وسوریان و بەشێکیشیان لە وڵاتانى ئاسیا و ڕۆژهەڵاتى ناوەڕاستەوە ڕوویان لە ئەوروپا کردووە.

Sunday, October 4, 2015

بەریتانیا یاساى نوێى لەبارەى پەنابەرانى کوردستانەوە دەرکرد



362184102015_0,,18120867_303,00بەپێی بڕیارێکی نوێی دادگای باڵای بەریتانیا چەند ناوچەیەکی عێراق بەگشتی بە مەترسیدار دادەنرێت بۆ هەموو ئەوانەی لێی دەژین و رێگەنادرێت پەنابەری بێ وەڵامی بۆ بنێردرێتەوە.
ئەو ناوچانەی کە بە ناوچە جێ ناکۆکەکان ناودەبرێت بریتین لە پارێزگاکانی ئەنبار، دیالە، کەرکوك، نەینەوا و سەڵاحەدین و هەروەها هەندێك ناوچەی دەوروبەری بەغداد.
بڕیارەکەش دوای ئەوە دێت کە کەیسی داواکارێک بەرز دەکرێتەوە بۆ دادگای باڵا و دادگاش بارودۆخی عێراق لە چوارچێوەی گۆڕانکاریە نوێکاندا هەڵدەسەنگێنێتەوە، بەتایبەت سەرهەڵدانی داعش و زیادکردنی توندوتیژی و ململانێی چەکداری لە عێراقدا.
ئەوەی پەیوەندیی بە هەرێمی کوردستانەوە هەیە وەك ناوچەیەکی "دوور لە توندوتیژی" لە قەڵەم دەدرێت و دەتواندرێت هاووڵاتی بە رەگەز کوردی بۆ بنێردرێتەوە، بەڵام ناکرێت هاووڵاتییانی عەرەب بگەڕێندرێنەوە بۆ هەرێمی کوردستان.
بەپێی بڕیارە نوێکە، ئەو پەنابەرانەی کە وەڵامی پەنابەریەکەیان رەتدەکرێتەوە و دادگا بڕیاری ناردنەوەیان دەدات، چیتر ناتواندرێت بنێردێنەوە بۆ ناوچە جێ ناکۆکەکان.
هەروەها پەنابەری بە رەگەز عەرەب نابێت بگەڕێندرێتەوە بۆ هەرێمی کوردستان و کوردیش نابێت بنێردرێتەوە بۆ ناوچە عەرەب نشینەکان. بۆیە ئەو پەنابەرانە دەبنە خاوەنی مافی مانەوە لەسەر بنەمای مرۆیی لە بەریتانیا.
هەورها ناردنەوەی هاووڵاتییانی خەڵکی ناوچە جێناکۆکەکان بۆ ناوچەیەکی تری عەرەبنشین پشت بە ژمارەیەك هۆکار دەبەستێت لەوانە زانینى زمانى عەرەبى، هەبوونی خزم و هاوڕێ، رەگەز، توانای کار دۆزینەوە... هتد.
دکتۆر رێبوار فەتاح، بەڕێوەبەری ناوەندی توێژینەوەی خۆرهەڵاتی ناوەڕاست کە وەك یەکێک لە سەرچاوەکانی دادگای باڵا پشتی پێبەستراوە و بە "سەرچاوەیەکی متمانەپێکراو و کاریگەر" لەلایەن دادگاوە لە قەڵەم دراوە بە NRT راگەیاند: زۆرگرنگە هەم بۆ کورد هەم بۆ عێراق.
لەمەودوا تا دەرچوونی کەیسێکی ڕابەری دیکە - کە ڕەنگە چەند ساڵێکی دیکە بێ، هەموو کەیسێکی پەنابەر بەم کەیسە دەپێورێ؛ و هیچ دادگایەك ناتوانێ و بۆی نییە ڕێنومای و بڕیارەکانی ئەم کەیسە ڕابەرە فەرامۆش بکات.
ڕێبوار فەتاح ئاماژەى بەوەشکرد، زۆر گرنگە واقعەکە وەك ئەوەی هەیە بچێتە بەر دادگا، نەك وەك ئەوەی کە لەگەڵ سیاسەتی حکومەتی بەریتانیدا دەگونجێ. لە دادگادا، تەحەدای زۆر بابەتم کردووە، وەك ئەوەی کە کوردێكی 'جێ ناکۆکەکان' دەتوانێ بگوێزێتەوە بۆ هەرێمی کوردستان یان کوردێك دەتوانێ بگوێزێتەوە بۆ بەغداد، و بە پێچەوانەشەوە.
هەندێك پێیانوایە هەموو عێراق مەترسیدارە و دابەشکردنی عێراق بۆ ناوچەی جیاواز خۆدزینەوەیە لە بەرپرسیارێتی.
ئاسۆ گۆران هەڵسوڕاوی فیدراسیۆنی پەنابەران لە ئەوروپا بە NRT راگەیاند: کوردستان جگە لەو هەموو قەیرانە دارایی و سیاسی و کۆمەڵایەتییەی ئێستا، کە تێیدایە گەورەترین هەڕەشەی داگیرکاریی لەسەرە لەلایەن گروپی تیرۆریستی داعشەوە.
ئاسۆ گۆران ئەوەشى وت "ئەم بڕیارە نەک لە بەرژەوەندیی پەنابەرانی کوردستاندا نییە، بەڵکو ناحەقی و نادروستە و فەرامۆشکردنی مافی مرۆڤە. بێگومان کاریگەریی خراپی هەیە بۆ سەر پەنابەران".
ئەم بڕیارەی دادگای باڵا یەکەم بڕیاری دادوەرییە لەسەر بارودۆخی عێراق لە ساڵی ٢٠١٢ەوە و جگە لەوەی کاریگەریی لەسەر پەنابەرانی بێ وەڵام دەبێت وەك سەرچاوەش بەکاردێت بۆ تێپەڕاندنی سەرجەم کەیسی پەنابەرانى عێراق و کوردستان کە پێشکەشى حکومەتى بەریتانیا دەکرێت

Tuesday, September 29, 2015

"(52) كۆچبه‌ری‌ هه‌رێم بێسه‌روشوێنن"


فیدراسیۆنی سه‌رانسه‌ری په‌نابه‌رانی عێراق، بێسه‌روشوێنبونی‌ (52) كۆچبه‌ری‌ له‌ڕێگه‌ی‌ چونیان به‌ره‌و ئه‌وروپا به‌شێوه‌ی‌ نایاسایی ڕاگه‌یاند، به‌رپرسی‌ فیدراسۆنه‌كه‌ش ده‌ڵێت:"سه‌رجه‌می‌ ئه‌و كۆچبه‌رانه‌ خه‌ڵكی‌ هه‌رێمی‌ كوردستانن"، سه‌رۆكی‌ لیژنه‌ی‌ په‌یوه‌ندیه‌كان‌و كاروباری‌ ڕه‌وه‌ندی‌ كوردی‌ له‌په‌رله‌مانی‌ كوردستانیش، له‌وباره‌وه‌ ڕونكردنه‌وه‌ ده‌دات. 

(زانا عه‌بدولڕه‌حمان) سه‌رۆكی‌ لیژنه‌ی‌ په‌یوه‌ندیه‌كان‌و كاروباری‌ ڕه‌وه‌ندی‌ كوردی‌ له‌په‌رله‌مانی‌ كوردستان تایبه‌ت به‌NNA ڕاگه‌یاند، ئه‌و (52) كۆچبه‌ره‌ كورده‌، كه‌ به‌وته‌ی‌ (ڕۆژ عه‌زیز كه‌ریم) به‌رپرسی‌ فیدراسیۆنی سه‌رانسه‌ری په‌نابه‌رانی عێراق، له‌ڕێگه‌ی‌ چونیان به‌ره‌و ئه‌وروپا به‌شێوه‌یه‌كی‌ نایاسایی‌ بێسه‌روشوێن بون‌و هێشتا زانیاریان له‌باره‌یانه‌وه‌ نییه‌، وتیشی‌:"پێده‌چێت فیدراسیۆن به‌فه‌رمی دۆسیه‌ی‌ ئه‌و كه‌سانه‌ی‌ پێشكه‌شی‌ په‌رله‌مانی‌ كوردستان نه‌كردبێت، ئه‌گه‌ر دۆسیه‌كه‌شی‌ ڕه‌وانه‌ كردبێت، هێشتا په‌رله‌مان ڕاده‌ستی‌ لیژنه‌كه‌مانی‌ نه‌كردوه‌، تاوه‌كو به‌دواداچونی‌ بۆ بكه‌ین".

زانا عه‌بدولڕه‌حمان وتیشی‌:"لیژنه‌كه‌مان هه‌ڵمه‌تێكی‌ ڕاگه‌یاندوه‌، تێیدا داوامان له‌هاوڵاتیان كردوه‌، زانیاری‌ له‌باره‌ی‌ ده‌ستگیركردنی گه‌نجانی‌ كورد له‌تاراوگه‌و بێسه‌روشوێنبونیان بده‌نه‌ نوسینگه‌كانی‌ په‌رله‌مانی‌ كوردستان له‌شاره‌كانی‌ هه‌رێم، بۆ ئه‌وه‌ی‌ بزانین له‌چ وڵاتێكدا زیندانیكراون‌و كه‌یسی‌ ناڕه‌وایان بۆ دروستكراوه‌ یاخود نا".

ئه‌وه‌شیخسته‌ڕوو، لیژنه‌كه‌یان له‌ڕێگه‌ی‌ فه‌رمانگه‌ی‌ په‌یوه‌ندیه‌كان‌و كونسوڵخانه‌ی‌ عێراق له‌یۆنان، تا ئێستا نزیكه‌ی‌ (20) گه‌نجی‌ هه‌رێمی له‌و وڵاته‌ له‌زینداندا ئازاد كردوه‌، وتیشی‌:"جگه‌ له‌و (20) گه‌نجه‌، ژماره‌یه‌ك خێزانی‌ كورد له‌یۆنانه‌وه‌ په‌یوه‌ندیان پێوه‌كردوم، بۆ ئه‌وه‌ی‌ هاوشێوه‌ی‌ ئه‌و گه‌نجانه‌ كه‌سوكاره‌كانیان له‌زیندان ڕزگار بكه‌م".

وته‌كانی‌ سه‌رۆكی‌ لیژنه‌ی‌ په‌یوه‌ندیه‌كان‌و كاروباری‌ ڕه‌وه‌ندی‌ كوردی‌ له‌په‌رله‌مانی‌ كوردستان له‌كاتێكدایه‌، ڕۆژانه‌ به‌سه‌دان گه‌نج له‌سه‌رتاسه‌ری‌ هه‌رێمی‌ كوردستان‌و شاره‌كانی‌ عێراق، به‌ره‌و وڵاتانی‌ ئه‌ورپا به‌ڕێده‌كه‌ون، ئه‌وه‌ش به‌هۆی‌ كه‌ڵه‌كه‌بونی‌ قه‌یرانه‌كان‌و چاره‌سه‌رنه‌كردنیان له‌لایه‌ن هه‌ردوو حكومه‌تی‌ هه‌رێم‌و عێراق.

له‌لایخۆیشیه‌وه‌، (ڕۆژ عه‌زیز كه‌ریم) به‌رپرسی‌ فیدراسیۆنی سه‌رانسه‌ری په‌نابه‌رانی عێراق ڕایگه‌یاند، فیدراسیۆنه‌كه‌یان له‌باره‌ی‌ بێسه‌روشوێنبونی‌ ئه‌و (52) كۆچبه‌ره‌وه‌ ته‌ئكیدی‌ كردوه‌ته‌وه‌، سه‌رجه‌میان خه‌ڵكی‌ هه‌رێمی‌ كوردستانن، وتیشی‌:"ئه‌و ژماره‌یه‌ له‌سه‌ره‌تای‌ ده‌ستپێكردنی‌ شه‌پۆلی‌ ئه‌مجاره‌ی‌ كۆچكردن بۆ ئه‌وروپا تۆماركراون".

به‌رپرسه‌كه‌ی‌ فیدراسیۆنی‌ په‌نابه‌ران ئه‌وه‌شیخسته‌ڕوو، به‌گوێره‌ی‌ زانیارییه‌كانیان، زۆربه‌ی‌ ئه‌و كه‌سانه‌ له‌وڵاتانی‌ دراوسێی‌ توركیا بێسه‌روشوێن بون، وتیشی‌:"فیدراسیۆنه‌كه‌مان له‌گه‌ڵ‌ لایه‌نه‌ په‌یوه‌ندیداره‌كان‌و نێوده‌وڵه‌تیه‌كاندا كار بۆ ئاشكراكردنی‌ چاره‌نوسی‌ ئه‌و كه‌سانه‌ ده‌كات".

(19)ی‌ ئه‌م مانگه‌، (ده‌شتی‌ جه‌مال) سكرتێری‌ فیدراسیۆنی سه‌رانسه‌ری په‌نابه‌رانی عێراق ڕایگه‌یاند، ڕۆژانه‌ (100) عێراقی‌ به‌ره‌و وڵاتانی‌ ئه‌وروپا كۆچ ده‌كه‌ن.

له‌ئێستاشدا به‌گوێره‌ی‌ میدیاكانی‌ جیهان،‌ به‌رپرسانی‌ یه‌كێتی ئه‌وروپا له‌برۆكسلی پایته‌ختی به‌لژیكا كۆ‌بوونه‌وه‌یه‌كی ئاست به‌رز ئه‌نجامده‌ده‌ن،‌ به‌مه‌به‌ستی تاوتوێكردنی قه‌یرانی ئه‌و ژماره‌ زۆره‌ی په‌نابه‌ران، كه‌ له‌ئێسـتادا ڕویان له‌وڵاتانی ئه‌وروپا كردووه‌.
ئه‌و سه‌ركردانه‌ تاوتوێی ئه‌و ڕێككه‌وتنه‌ ده‌كه‌ن كه‌ وه‌زیرانی ناوخۆی وڵاته‌كانیان پـێی ‌گه‌یشتون، هه‌روه‌ها بابه‌تی دیكه‌ی په‌یوه‌ست به‌چۆنێتی توندكردنی ڕێوشوێنی ئه‌منی‌ له‌سنوره‌كانی یه‌كێتیـه‌كه‌یان، پاشان به‌نیازن پاره‌ی زیاتر بۆ وڵاتانی دراوسێی سوریا ته‌رخان بكه‌ن، له‌وانه‌ (توركیا، ئوردن‌و لوبنان) كه‌ به‌هه‌موویان نزیكه‌ی چوار ملیۆن ئاواره‌یان له‌خۆگرتووه‌. 
یه‌كێتی ئه‌وروپا خوازیاریشه‌ به‌و كۆمه‌كه‌و به‌هاوكاری‌ ڕێكخراوی نه‌ته‌وه‌یه‌كگرتووه‌كان، ڕێژه‌ی ئه‌و خه‌ڵكه‌ كه‌مبكه‌نه‌وه‌، كه‌ ڕوو له‌وڵاته‌كانیان ده‌كه‌ن، به‌مه‌به‌ستی به‌ده‌سـتهێنانی مافی په‌نابه‌ری.
----------------------------------------------------------------
شاخه‌وان – NNA/(/)