Sunday, August 31, 2014

نه‌ته‌وه‌ یه‌كگرتوه‌كان: 2014 خراپترین ساڵ بوه‌ بۆ په‌نابه‌رانی‌ نایاسایی‌




10155145_715425388502736_1081045474_nكۆمسیۆنی‌ باڵای‌ په‌نابه‌رانی‌ سه‌ر به‌ نه‌ته‌وه‌یه‌كگرتوه‌كان، ڕاپۆرتێك له‌سه‌ر دۆخی‌ په‌نابه‌ران له‌ ساڵی‌ 2014 له‌ جیهاندا، بڵاوده‌كاته‌وه‌و به‌پێی‌ ڕاپۆرته‌كه‌، ته‌نها له‌ 6 مانگی‌ یه‌كه‌می‌ سه‌ره‌تای‌ ئه‌مساڵدا، زیاتر له‌ 60 هه‌زار په‌نابه‌ری‌ نایاسایی‌، خۆیان گه‌یاندوه‌ته‌ وڵاتانی‌ ئه‌وروپاو له‌و ڕێژه‌یه‌ش نزیكه‌ی‌ 2 هه‌زار په‌نابه‌ریان، له‌ ده‌ریای‌ ناوه‌ڕاستدا خنكاون، كه‌ ئه‌وه‌ش به‌ به‌راورد به‌ ساڵی‌ ڕابردوو، 3 هێنده‌ زیادی‌ كردوه‌. به‌پێی‌ ڕاپۆرته‌كه‌، ئه‌مساڵ به‌خراپترین ساڵ بۆ په‌نابه‌رانی‌ نایاسایی‌ هه‌ژمار كراوه‌.
به‌پێی‌ ڕاپۆرتێكی‌ كۆمسیۆنی‌ باڵای‌ په‌نابه‌رانی‌ سه‌ر به‌نه‌ته‌وه‌ یه‌كگرتوه‌كان ساڵی‌ 2014 به‌خراپترین ساڵ بۆ په‌نابه‌رانی‌ نایاسایی‌ هه‌ژمار كراوه‌، ئه‌وه‌ش به‌هۆی‌ ئه‌و ئاسته‌نگ و ڕێگریانه‌ی‌ ڕوبه‌ڕوی‌ په‌نابه‌ران بۆته‌وه‌، سه‌ره‌ڕای‌ زیادبونی‌ قوربانیه‌كانی‌ په‌نابه‌ران بۆ 3 هێنده‌ی‌ ساڵی‌ ڕابردوو.
له‌ ڕاپۆرته‌كه‌ی‌ كۆمیسیۆنی‌ باڵای‌ په‌نابه‌رانی‌ سه‌ربه‌نه‌ته‌وه‌یه‌كگرتووه‌كاندا هاتووه‌ كه‌ له‌سه‌ره‌تای‌ ئه‌مساڵه‌وه‌ تا ئێستا نزیكه‌ی‌ 2000 ( دوو هه‌زار) كۆچبه‌ر كه‌له‌ووڵاتانی‌ خۆرهه‌ڵاتی‌ ناوه‌ڕاست و باكوری‌ ئه‌فریقاوه‌ هه‌ڵهاتوون له‌ئاوه‌كانی‌ ده‌ریای‌ ناوه‌ڕاستدا گیانیانله‌ده‌ستداوه‌. 
به‌وه‌ش ده‌رده‌كه‌وێت كه‌  ژماره‌ی‌ ئه‌و كۆچبه‌رانه‌ی‌ كه‌تا ئێستا له‌ ئه‌مساڵدا  گیانیان له‌ده‌ستداوه‌ زۆر زیاتره‌ له‌وژماره‌یه‌ی‌ كه‌ ساڵی‌ پار بۆ ته‌واوی‌ ساڵه‌كه‌ بوونه‌ته‌ قوربانی‌ له‌ده‌ریای‌ ناوه‌ڕاستدا، چونكه‌ به‌ پێی‌ ئاماره‌كان ته‌واوی‌ ساڵی‌ ڕابردوو  نزیكه‌ی‌ 600 كۆچبه‌ر له‌وده‌ریایه‌دا له‌پێشگه‌شتنیان به‌ ووڵاتانی‌ ئه‌وروپا گیانیانله‌ده‌ستداوه‌ له‌كاتێكدا ته‌نها له‌ماوه‌ی‌ هه‌فته‌ی‌ ڕابردوودا و له‌سێ‌ ڕووداوی‌ تێكشانی‌ به‌له‌می‌ كۆچبه‌راندا له‌نزیك كه‌نارئاوه‌كانی‌ لیبیا و له‌پێشگه‌شتنیان به‌ ئیتالیا زیاتر له‌ 300 كۆچبه‌ر خنكاون.
 تێكچوونی ره‌وشی ئه‌منی لیبیا بوه‌ته‌ هۆی زیادبوونی ئاستی كۆچكردنی نایاسایی له‌و وڵاته‌وه‌ به‌ره‌و ئه‌وروپا و له‌كانوونی دووه‌می رابردووشه‌وه‌ 124 هه‌زار و 380 كۆچبه‌ر له‌رێگه‌ی به‌له‌مه‌وه‌ گه‌یشتوونه‌ته‌ كه‌ناره‌ ئاوییه‌كانی ئیتاڵیا، له‌و ژماره‌یه‌ش  14 هه‌زاریان ته‌مه‌نیان له‌ خوار 18 ساڵانه‌وه‌ بوه‌.
لای‌ خۆیه‌وه‌ هێزی پاسه‌وانی ده‌ریایی ئیتاڵیا رایگه‌یاند، له‌ماوه‌ی 3 رۆژی رابردوودا توانیویانه‌ 364 كۆچبه‌ر له‌ژێر ئاوكه‌وتن و خنكان رزگاربكه‌ن و له‌هه‌مان كاتیشدا 24 ته‌رم دۆزراونه‌ته‌وه‌.
ڕاپۆرتێكی‌ تری‌ ڕێكخراوه‌كه‌ كه‌ هه‌ر سه‌باره‌ت به‌ قه‌یرانی‌ كۆچه‌ له‌نێوان ووڵاتانی‌ باشووری‌ خۆرهه‌ڵاتی‌ ئاسیادا ئاماژه‌ بۆ ئه‌وه‌ده‌كات كه‌ته‌نها له‌ شه‌ش مانگی‌ یه‌كه‌می‌ ئه‌مساڵدا زیاتر له‌ 200 كۆچبه‌ر له‌ئاوه‌كانی‌ زه‌ریای‌ هندیدا خنكاون و 20 هه‌زاری‌ تریشیان ژیانی‌ خۆیان خستۆته‌ مه‌ترسیه‌وه‌. 
ڕاپۆته‌كه‌ ئاماژه‌ بۆ ئه‌وه‌شده‌كات كه‌ زیاتر له‌ 7 هه‌زار كۆچبه‌ری‌ ده‌ریایی‌ له‌ كه‌مپه‌كانی‌ ووڵاتانی‌ وه‌ك مالیزیا و ئه‌نده‌نوسیا و تایله‌ند هه‌ن و پشكی‌ شێریش له‌و ژماره‌یه‌ بۆ كه‌مپه‌كانی‌ ئوسترالیایه‌ كه‌له‌ئێستادا حكومه‌تی‌ ئه‌و ووڵاته‌ سیاسه‌تی‌ ده‌ستگیركردنی‌ كۆچبه‌ری‌ نایاسایی‌ له‌پێشگه‌شتنیان به‌ ئاوه‌كانی‌ ئه‌و ووڵاته‌ و ناردنیان بۆ كه‌مپه‌كانی‌ ده‌ره‌وه‌ی‌ ووڵاته‌كه‌ی‌ پیاده‌ ده‌كات.

له‌پاڵ ئاماژه‌كردن به‌ خراپی‌ بارودۆخی‌ ئه‌و كۆچبه‌ره‌ ده‌ریایانه‌ی‌ كه‌له‌ كه‌مپه‌كانی‌ ئه‌و ووڵاتانه‌دا ده‌ستبه‌سه‌ركراون ، ڕاپۆرته‌كه‌ ئاماژه‌ش بۆ چه‌وسانه‌وه‌ی‌ كۆچبه‌ران و خراپ مامه‌ڵه‌كردن له‌گه‌ڵیان له‌لایه‌ن ئه‌و قاچاخچیانه‌وه‌ ده‌كات كه‌ گه‌شته‌ ده‌ریاییه‌كانیان بۆ ڕێكخستوون. 
به‌پێی‌ ئامارێكی‌ كۆمیسیۆنی‌ باڵای‌ په‌نابه‌رانی‌ سه‌ربه‌نه‌ته‌وه‌یه‌كگرتووه‌كان ، ساڵی‌ پار 60 هه‌زار كۆچبه‌ر له‌ڕێگه‌ی‌ ده‌ریاوه‌ خۆیان گه‌یاندۆته‌ ووڵاتانی‌ ئه‌وروپا وپێده‌چێت ژماره‌ی‌ كۆچبه‌ران له‌مساڵدا زۆر زیاتر بێت به‌به‌راورد به‌ ساڵی‌ ڕابردوو.

Saturday, August 30, 2014

2014 ساڵی‌ مه‌رگی‌ په‌نابه‌ران

28820141216602_wene11مێلیسا فلێمینگ، وته‌بێژی‌ كۆمیسیۆنی‌ باڵای‌ په‌نابه‌رانی‌ سه‌ر به‌نه‌ته‌وه‌ یه‌كگرتووه‌كان ڕایگه‌یاند له‌سه‌ره‌تای‌ ئه‌مساڵه‌وه‌ تا ئه‌مرۆ نزیكه‌ی‌ 2000 ( دوو هه‌زار) كۆچبه‌ر كه‌ له‌ وڵاتانی‌ خۆرهه‌ڵاتی‌ ناوه‌ڕاست‌و باكوری‌ ئه‌فریقاوه‌ هه‌ڵهاتوون له‌ئاوه‌كانی‌ ده‌ریای‌ ناوه‌ڕاستدا گیانیان له‌ده‌ستداوه‌. 
وته‌بێژه‌كه‌ له‌ڕاگه‌یاندراوێكی‌ ڕۆژنامه‌وانیدا ئاماژه‌ی‌ بۆ ئه‌وه‌شكرد كه‌ ژماره‌ی‌ ئه‌و كۆچبه‌رانه‌ی‌ كه‌تا ئێستا له‌ ئه‌مساڵدا  گیانیان له‌ده‌ستداوه‌ زۆر زیاتره‌ له‌و ژماره‌یه‌ی‌ كه‌ ساڵی‌ پار بۆ ته‌واوی‌ ساڵه‌كه‌ بونه‌ته‌ قوربانی‌ له‌ده‌ریای‌ ناوه‌ڕاستدا.
 به‌ وته‌ی‌ ئه‌و، ته‌واوی‌ ساڵی‌ رابردو ده‌وروبه‌ری‌ 600 كۆچبه‌ر له‌و ده‌ریایه‌دا له‌پێشگه‌شتنیان به‌ وڵاتانی‌ ئه‌وروپا گیانیانله‌ده‌ستداوه‌، له‌كاتێكدا ته‌نها له‌ماوه‌ی‌ هه‌فته‌ی‌ ڕابردوودا و له‌سێ‌ ڕووداوی‌ تێكشانی‌ به‌له‌می‌ كۆچبه‌راندا له‌نزیك كه‌نارئاوه‌كانی‌ لیبیا و له‌پێشگه‌شتنیان به‌ ئیتالیا زیاتر له‌ 300 كۆچبه‌ر خنكاون.
ڕاپۆرتێكی‌ تری‌ ڕێكخراوه‌كه‌ كه‌ هه‌ر سه‌باره‌ت به‌ قه‌یرانی‌ كۆچه‌ له‌نێوان ووڵاتانی‌ باشووری‌ خۆرهه‌ڵاتی‌ ئاسیادا ئاماژه‌ بۆ ئه‌وه‌ده‌كات كه‌ته‌ها له‌ شه‌ش مانگی‌ یه‌كه‌می‌ ئه‌مساڵدا زیاتر له‌ 200 كۆچبه‌ر له‌ئاوه‌كانی‌ زه‌ریای‌ هندیدا خنكاون و 20 هه‌زاری‌ تریشیان ژیانی‌ خۆیان خستۆته‌ مه‌ترسی‌ له‌ناوچوونه‌وه‌ له‌زه‌ریای‌ هندیدا كه‌ به‌شێكی‌ به‌رچاویان له‌ نه‌ته‌وه‌ی‌ "ڕۆهینگیا"ی‌ موسڵمانی‌ ووڵاتی‌ بۆرمان كه‌ به‌هۆی‌ خراپی‌ بارودۆخی‌ ووڵاته‌كه‌یانه‌وه‌ كۆچیانكردووه‌.
 ڕاپۆته‌كه‌ ئاماژه‌ بۆ ئه‌وه‌شده‌كات كه‌ زیاتر له‌ 7 هه‌زار كۆچبه‌ری‌ ده‌ریایی‌ له‌ كه‌مپه‌كانی‌ ووڵاتانی‌ وه‌ك مالیزیا و ئه‌نده‌نوسیا و تایله‌ند هه‌ن و پشكی‌ شێریش له‌و ژماره‌یه‌ بۆ كه‌مپه‌كانی‌ ئوسترالیایه‌ كه‌له‌ئێستادا حكومه‌تی‌ ئه‌و ووڵاته‌ سیاسه‌تی‌ ده‌ستگیركردنی‌ كۆچبه‌ری‌ نایاسایی‌ له‌پێشگه‌شتنیان به‌ ئاوه‌كانی‌ ئه‌و ووڵاته‌ و ناردنیان بۆ كه‌مپه‌كانی‌ ده‌ره‌وه‌ی‌ ووڵاته‌كه‌ی‌ پیاده‌ ده‌كات. 
له‌پاڵ ئاماژه‌كردن به‌ خراپی‌ بارودۆخی‌ ئه‌و كۆچبه‌ره‌ ده‌ریایانه‌ی‌ كه‌له‌ كه‌مپه‌كانی‌ ئه‌و ووڵاتانه‌دا ده‌ستبه‌سه‌ركراون، ڕاپۆرته‌كه‌ ئاماژه‌ش بۆ چه‌وسانه‌وه‌ی‌ كۆچبه‌ران و خراپ مامه‌ڵه‌كردن له‌گه‌ڵیان له‌لایه‌ن ئه‌و قاچاخچیانه‌وه‌ ده‌كات كه‌ گه‌شته‌ ده‌ریاییه‌كانیان بۆ ڕێكخستوون. 
به‌پێی‌ ئامارێكی‌ كۆمیسیۆنی‌ باڵای‌ په‌نابه‌رانی‌ سه‌ربه‌نه‌ته‌وه‌یه‌كگرتووه‌كان ، ساڵی‌ پار 60 هه‌زار كۆچبه‌ر له‌ڕێگه‌ی‌ ده‌ریاوه‌ خۆیان گه‌یاندۆته‌ ووڵاتانی‌ ئه‌وروپا وپێده‌چێت ژماره‌كه‌ زۆر له‌وه‌زیاتر بكات له‌م ساڵدا. 
سه‌رچاوه‌: ڕۆیته‌رز، ماڵپه‌ری‌ به‌شی‌ ئینگلیزی‌ ده‌نگی‌ ئه‌مریكا

Thursday, August 28, 2014

ملیۆنێك دۆلار بۆخوێندكارانی‌ تواناسازی‌ دابینده‌كرێت

وه‌زیری‌ خوێندنی‌ باڵاو توێژینه‌وه‌ی‌ زانستی‌ حكومه‌تی‌ هه‌رێمی‌ كوردستان بڕیاریدا، بڕی‌ (یه‌ك ملیۆن) دۆلار بۆ خوێندكارانی‌ تواناساری‌ خه‌رجبكرێت.
مامۆستا (فوئاد عه‌لی‌ ئیسماعیل) وته‌بێژی‌ وه‌زاره‌تی‌ خوێندنی‌ باڵا‌و توێژینه‌وه‌ی‌ زانستی‌ هه‌رێمی‌ كوردستان به‌ NNA ڕاگه‌یاند، به‌هۆی ئه‌وه‌ی‌ ئه‌و خوێندكارانه‌ی‌ تواناسازی‌ كه‌ له‌ئێستا له‌ده‌ره‌وه‌ی‌ وڵات ده‌خوێنن، پێویستی‌ زۆریان به‌پاره‌ هه‌یه‌ بۆ دابینكردنی‌ كرێی‌ نیشته‌جێبون‌و دابینكردنی‌ پێداویستیه‌كانی‌ خوێندنیان، له‌كۆبونه‌وه‌یه‌كی‌ لیژنه‌ی‌ په‌روه‌رده‌‌و خوێندنی‌ باڵای‌ په‌رله‌مانی‌ كوردستان له‌گه‌ڵ وه‌زیری‌ خوێندنی‌ باڵا، (یوسف حه‌مه‌د) وه‌زیری‌ خوێندنی‌ باڵا‌و توێژینه‌وه‌ی‌ زانستی‌ هه‌رێمی‌ كوردستان، بڕیاریدا بڕی‌ (یه‌ك) ملیۆن دۆلار بۆ ئه‌و خوێندكارانه‌ خه‌رجبكرێت.
-----------------------------------------------------------------
شادمان عه‌زیز-NNA/(/)

Tuesday, August 26, 2014

وڵاتانی جیهانی مافی پەنابەرێتی دەدەنە ئاوارەكان

پاش ئەوەی حكومەتی فەرەنسا لەزاری چەند بەرپرسێكی باڵای ئەو ووڵاتەوە ئامادەیی ووڵاتەكەی نیشاندا بۆ ئاسانكاریكردن بۆ پێدانی مافی پەنابەرێتی بەو هاوڵاتیە مەسیحیانەی عێراق كەبەهۆی توندوتیژیەكانی چەكدارانی تیرۆریستی داعش لەپارێزگای موسڵ ئاوارە بوون ، حكومەتی ئوسترالیاش بەفەرمی بڕیاریدا كەلەچوارچێوەی پڕۆگرامی ساڵانەی وەرگرتنی پەنابەراندانی خۆیدا 2200 (دووهەزارو دووسەد) پەنابەری عێراقی وەربگرێت ،
بەمەش ، بەپێی زانیاریە میدیایەكان ، ئوسترالیا چووە ڕیزی ئەو ووڵاتانەی كە خاوەنی مێژوویەك بێت بۆ وەرگرتنی پەنابەران ، بە فەرمی وەرگرتنی پەنابەرانی عێراق بە گشتی و كەمینەئایینیەكانی عێراق بە تایبەتی ڕابگەیەنێت.
هەفتەی ڕابردوو وەزیری كۆچی ئوسترالیا ، سكۆت مۆریسۆن ، ِرایگەیاند ئاوارە مەسیحیەكان و ئێزیدیەكان دەتوانن داوای مافی پەنابەرێتی بكەن لەچوارچێوەی پڕۆگرامی ساڵانەی وەرگرتنی پەنابەرانی ووڵاتەكەیدا بەڵام لەدواهەمین لێدوانیدا كەئاژانسی هەواڵی (ئەی بی سی نیوز) بڵاویكردەوە ڕایگەیاند كەهەرچەندە پڕۆگرامی پەنابەرانی ووڵاتەكەی لەسەربنەمایەكی ئایینی تایبەت دانەڕێژراوە بەڵكو وەرگرتنی پەنابەران لەسەر بنەمای ئاستی ئەو چەوسانەوەیە دێت كە دووچاری بۆتەوە بەڵام ئاشكرایە كەلەئێستادا مەسیحیەكانی عێراق و خەڵكانی تریش كە خاوەن بیروباوەڕی ئایینی ترن لەدەست چەوسانەوە هەڵدێن. هاوكات ، مۆریسۆن هۆشداریدا كە پڕۆگرامەكە ئەو پەناخوازانە ناگرێتەوە كە بەبەلەم بەشێوەیەكی نایاسایی خۆیان دەگەیەننە ئەو ووڵاتە.
هاوكات ، لە ئەمریكاش كە یەكێكە ووڵاتانەی كە خاوەنی پڕۆگرامێكی ساڵانانەی فراوانی وەرگرتنی پەنابەرانە ، هەوڵەكانی داكۆكیكاران بۆ پێدانی پشكی شێر بە پەنابەرانی خۆرهەڵاتی ناوەڕاست بە گشتی و كەمینەكانی عێراق بە تایبەتی بەردەوامە.
مارك ئەرەبۆ ، كەسایەتی دیاری ئەمریكیە كەلە بنەچەدا خانەوادەكەی عێراقین و لەئێستادا وەك كەسێكی دیاری داكۆكیكار لە ئاوارەكانی خۆرهەڵاتی ناوەڕاست بەگشتی و عێراق بە تایبەتی دەردەكەوێت داوا لە حكومەتی ئەمریكا دەكات كە 40 بۆ 50 هەزار پەنابەری خۆرهەڵاتی ناوەڕاست وەربگرێت لەكۆی ئەو 70 هەزار پەنابەرەی كە ئەمریكا لە سەرتاسەری جیهانەوە ساڵانە وەریدەگرێت .
سەرچاوە :ئاژانسی هەواڵی ئەی بی سی نیوز ، سی بی ئێس

Sunday, August 24, 2014

ئوسترالیا: ئامادەین 4400 ئاوارەی عێراقی و سوری وەربگرین‌


هێرشەكانی داعش بۆ سەر عێراق و تێكچونی بارودۆخی ئەمنی سوریا بە هەزاران هاوڵاتی ئاوارە كرد و لە ئێستادا لە ژێر مەترسی لەناوچوندان، بەم هۆیە ئوسترالیا ئامادەیی خۆی نیشانداوە كە توانای هەیە 4400 ئاوارەی عێراقی و سوری وەربگرێت، بێ‌ ئەوەی گوێ‌ بە مەرجی ئاین و مەزهەب بدات.

وەزیری كۆچ و كۆچبەرانی ئوسترالیا (سكوت موریسۆن) لە چاوپێكەوتنێكی لەگەڵ ماڵپەری International Business Times  رایگەیاندووە: "حكومەتی ئوسترالیا بریاری داوە كە 4400 ئاوارەی عێراقی و سوری لە خۆی بگرێت كە بەهۆی تێكچونی باوردۆخی ئەمنی توشی ئاوارەیی بوونە."

هەروەها موریسۆن وتیشی "بەرنامەی كۆچ و كۆچبەرانی حكومەتی ئوسترالیا كاری زۆری لەم پێناوە كردووە بۆئەوەی ژیانێكی دەستەبەر بۆ ئاوارەكانی عێراق و سوریا دابین بكات، بێ‌ ئەوەی گوێ‌ بە مەرجی ئاین و مەزهەب بدەین."



چەترپرێس-پەیوەند كوردی

Wednesday, August 20, 2014

ئەم وڵاتانە ئامادەن مافی پەناپەرێتی بەعێراقیەكان بدەن

بەهۆی هێرشەكانی چەكدارانی داعشەوە، چەندین وڵات هەڵویستی خۆیان دەگۆڕن‌و ئامادەن مافی پەنابەرێتی بەهاوڵاتیانی عێراق بدەن‌و كارئاسانیان بۆ بكەن. 
ئاوێنەنیوز، سلێمانی: پاش ئەوەی حكومەتی فەرەنسا لەزاری چەند بەرپرسێكی باڵای ئەو وڵاتەوە ئامادەیی نیشاندا بۆ ئاسانكاریكردن بۆ پێدانی مافی پەنابەرێتی بەو هاوڵاتیە مەسیحیانەی عێراق كەبەهۆی توندوتیژیەكانی چەكدارانی تیرۆریستی داعش لەپارێزگای موسڵ ئاوارە بوون، حكومەتی ئوسترالیاش بەفەرمی بڕیاریدا لەچوارچێوەی پڕۆگرامی ساڵانەی وەرگرتنی پەنابەراندا 2 هەزارو 200پەنابەری عێراقی وەربگرێت.
هەفتەی ڕابردوو وەزیری كۆچی ئوستڕالیا ، سكۆت مۆریسۆن ، ِرایگەیاند ئاوارە مەسیحكان‌و ئێزیدیەكان دەتوانن داوای مافی پەنابەرێتی بكەن لەچوارچێوەی پڕۆگرامی ساڵانەی وەرگرتنی پەنابەرانی ووڵاتەكەیدا، بەڵام لەدواهەمین لێدوانیدا كەئاژانسی هەواڵی (ئەی بی سی نیوز) بڵاویكردەوە ناوبراو ڕایگەیاند كەهەرچەندە پڕۆگرامی پەنابەرانی وڵاتەكەی لەسەربنەمایەكی ئایینی  تایبت دانەڕێژراوە، بەڵكو  وەرگرتنی پەنابەران لەسەر بنەمای ئاستی ئەو چەوسانەوەیە دێت، كە دووچاریان بۆتەوە.
مۆریسۆن هۆشداریدا كە پڕۆگرامەكە ئەو پەناخوازانە ناگرێتەوە كە بەبەلەم بەشێوەیەكی نایاسایی خۆیان دەگەیەننە ئەو  وڵاتە. 
هاوكات ، لەئەمریكاش كە یەكێكە وڵاتانەی كە خاوەنی پڕۆگرامێكی ساڵانانەی  فراوانی وەرگرتنی پەنابەرانە، هەوڵەكانی داكۆكیكاران بۆ پێدانی پشكی شێر بەپەنابەرانی خۆرهەڵاتی ناوەڕاست بەگشتی‌و كەمینەكانی عێراق بەتایبەتی بەردەوامە.
 مارك ئەرەبۆ ، كەسایەتی دیاری ئەمریكیە كەلە بنەچەدا خانەوادەكەی عێراقین و لەئێستادا وەك كەسێكی دیاری داكۆكیكار لەئاوارەكانی خۆرهەڵاتی ناوەڕاست بەگشتی و عێراق بە تایبەتی دەردەكەوێت داوا لە حكومەتی ئەمریكا دەكات كە 40 بۆ 50 هەزار پەنابەری خۆرهەڵاتی ناوەڕاست وەربگرێت لەكۆی ئەو 70 هەزار پەنابەرەی كە ئەمریكا لە سەرتاسەری جیهانەوە ساڵانە وەریدەگرێت .
زۆرێك لەو ولاتانەی ئامادەن پەنابەری عێراقی وەرگرن بەهۆی هێرش‌و توندوتیژییەكانی چەكدارانی داعشەوە هەڵوێستەكانیان گۆڕیوە، پێشتر ئامادە نەبوون پەنابەران وەربگرن. 
ئامادەكردنی: hazhar taha 
سەرچاوە :ئاژانسی هەواڵی ئەی بی سی نیوز ، سی بی ئێس

Monday, August 18, 2014

ئوسترالیا ئاواره‌ سوری و عیراقییه‌كان له‌خۆده‌گرێت


ده‌سه‌ڵاتدارانی ئورسترالیا به‌نیازه‌ زیاتر له‌ چوار هه‌زار ئاواره‌ی سوری و عیراقی له‌خۆبگرێت و په‌ناگه‌یان بۆ دابین بكات.
ئاژانسی هه‌واڵی روسیا توده‌ی، له‌زاری سكۆت مۆریسن، وه‌زیری كۆچ-ی ئورسترالیا بڵاویكرده‌وه‌: له‌چوارچێوه‌ی به‌رنامه‌ مرۆییه‌كانی وڵاته‌كه‌ی، به‌نیازن په‌ناگه‌ بۆ چوار هه‌زار و 400 هاوڵاتیی عیراقی و سوریا دابین بكه‌ن.
سكۆت مۆریسن روونیكردووه‌ته‌وه‌ كه‌ حكومه‌تی ئوسترالیا ئاماده‌یه‌ له‌و ژماره‌یه‌ دوو هه‌زار و 200 عیراقی له‌ كه‌مه‌ نه‌ته‌وه‌كان و هه‌مان ژماره‌ له‌ هاوڵاتیانی سوریا وه‌ربگرێت.
ساڵانه‌ ئوسترالیا 13 هه‌زار په‌نابه‌ر وه‌رده‌گرێت و ساڵی رابردووش هه‌زار په‌ناری سوریا و دوو هه‌زار له‌ عیراق و زیاتر له‌ چوار هه‌زاری دیكه‌ش له‌ ئه‌فغانستان و میانمار روویان له‌و وڵاته‌ كردووه‌.

Sunday, August 17, 2014

ئوستورالیا بیر لە بەخشینی مافی پەنابەرێتی بە ئێزدییەکان دەکاتەوە

سەرۆك وەزیرانی ئوسترالیا رایگەیاند، کە وڵاتەکەی بیر لەوەدەكاتەوە، کە هەندێك لە كوردانی ئێزدی وەک پەبنابەر وەربگرێت.
تۆنی ئابۆت، سەرۆك وەزیرانی ئوسترالیا ئەو كەیسەی بە كراوەیی هێشتەوە، كە ئایا ئوستورالیا هاوكاری سەربازی كورد دەكات یاخود نا، بەڵام جەختی لەسەر ئەوە كردەوە، كە بە بەردەوامی هاوكارییە مرۆییەكان رەوانەی باشووری کوردستان دەكات. 
دوای ئەوەی كە لە ئەنجامی هێرشەكانی چەكدارانی دەوڵەتی ئیسلامی (داعش) بۆ سەر باشووری کوردستان ژمارەیەكی زۆر لە خەڵكی ئەو ناوچانە ئاوارەی چیای شنگال بوون، ئوستورالیاش وەك كۆمەڵێك لە وڵاتانی دیكە بڕیاری دا هاوكاری مرۆیی بگەیەنێتە عێراق بۆ ئەوەی ژیانی بەشێكی زۆر لەو خەڵكە رزگار بكات، كە ژیانیان مەترسی لەسەرە. 
تۆنی ئابۆت رایگەیاند، كە وەزارەتی بەرگری وڵاتەكەی بیریان لە كۆمەڵێك پلان كردووەتەوە بۆ رزگاركردنی ئاوارەكانی شنگال و یەكێك لەو پلانانە ئەوەیە، كە وەك "دۆخێكی لە ناكاوی پەنابەرێتی"، ژمارەیەك لە كوردانی ئێزدی لە باشووری كوردستانەوە ببەن بۆ ئوستورالیا.
بە گوتەی ئابۆت، رەوشی ئێزدییەكان باشتر بووە، بەڵام رەوشی عێراق وەك خۆیەتی و ئەوانە هێشتاش ژیانیان مەترسی لەسەرە. 
هەروەها سەرۆک وەزیرانی ئوستورالیا رایگەیاند، كە ئوستورالیا هەوڵدەدات وەك هاوپەیمانێكی باش لە رۆژهەڵاتی ناوەڕاست كاربكات.

Thursday, August 14, 2014

بەتەمەنترین پەنابەری رۆژئاوای کوردستان گەیشتە ئەڵمانیا

60059Image1لە کەناراوەکانی یۆنان ئافرەتێک لەمردن رزگاردەکرێ و دوای لێکۆڵینەوە دەردەکەوێت، ئافرەتە بەساڵاچووەکە خەڵکی رۆژئاوای کوردستانە و تەمەنی گەیشتووەتە 107 ساڵ.
ئەم ئافرەتە بەساڵاچووە لەلایەن هاووڵاتیانی کەناراوەکانی یۆنان یارمەتیدراوە بۆ ئەوەی بگاتە ناو خاکی یۆنان و لەوێشەوە چاودێری کراوە بۆ گەیشتن بە نێو خاکی ئەڵمانیا بۆ بەدەستهێنانی پەنابەری مرۆیی لەگەڵ خانەوادەکەی، هەروەها نازناوی گەورەترین پەنابەری سووری پێبدرێت هەتا ئێستا.
سەبریە خەلەف خەلەف لە دایکبووی ساڵی 1907ی ناحیەی قەحتانییەی سەر بە پارێزگای حەسەکەی رۆژئاوای کوردستانە، بە درێژایی تەمەنی هەموو ئەو ناخۆشییانەی بە چاوی خۆی بینیون لە داگیرکردنی عوسمانییەکان و فەرەنسییەکان و شۆڕشی ئێستای سووریا، ئەو دەیەوێت ئەم ناخۆشی و کارەساتانە لەدوای خۆی بەجێبهێڵێ و روو لە دەرەوە بکات.
کۆمسیۆنی باڵای کاروباری پەنابەران لە راگەیەنراوێک کە لە ماڵپەڕی فەرمی کۆمسیۆن بڵاوکراوەتەوە،  چیرۆکی حاجییە سەبریيەی بە رووداوێكی خەمناک ناساندووەو هەروەها باس لە ژیانی رابردووی و باری پەنابەری کراوە.
گۆڤەند مستەفا
Rudaw

Wednesday, August 13, 2014

په‌ناخوازێكى عێراقى له‌ ئوسترالیا سزا ده‌درێت

 هاوكات، میدیاكانی‌ نیوزله‌ندا بڵاویانكرده‌وه‌ كه‌دادگای‌ تێهه‌ڵچوونه‌وه‌ی‌ نیوزله‌ندا فه‌رمانی‌ ده‌ستگیركردنی‌ بۆ هاوڵاتیه‌كی‌ به‌ڕه‌گه‌ز عێراقی‌ كه‌له‌ئێستادا دانیشتوی‌ ئه‌و وڵاته‌یه‌ ده‌ركردووه‌و پێده‌چێت  ڕاپێچی‌ دادگایه‌كی‌ ئوسترالیا بكرێت به‌ تۆمه‌تی‌ تێوه‌گلان له‌ هاوكاریكردن له‌ به‌رامبه‌ر ده‌ستكه‌وتی‌ ماددیدا بۆ ئه‌و زیاتر 400 په‌ناخوازه‌ی‌ كردبوو كه‌له‌ساڵی‌ 2001 دا بوونه‌ قوربانی‌ شپۆله‌كانی‌ ده‌ریا و 353 كه‌سیان گیانیان له‌ ده‌ستدا له‌ ئه‌نجامی‌ تێكشكانی‌ به‌له‌مه‌كه‌یان له‌پێشگه‌شتنیان به‌ ئوسترالیا كه‌ به‌ ووته‌ی‌ به‌شێك له‌ ڕزگاربووانی‌ كاره‌ساته‌كه‌ ژماره‌یه‌ك له‌و كه‌سانه‌ی‌ گیانیان له‌ ده‌ستدابوو به‌ڕه‌گه‌ز كورد بوون. 
ئه‌مه‌ش دووه‌م هاوڵاتی‌ به‌ڕه‌گه‌ز عێراقی‌ ده‌بێت كه‌له‌م ساڵدا له‌ ووڵاتانی‌ تره‌وه‌ گێڕداونه‌ته‌وه‌ بۆ ئوسترالیا چونكه‌ له‌ ئوسترالیا داواكراون به‌مه‌به‌ستی‌ دادگایكردنیان به‌ تۆمه‌تی‌ تێوه‌گلان  به‌ قاچاخبردنی‌ په‌ناخوازان بۆ ئه‌و ووڵاته‌.
هه‌ژار ته‌ها

زۆری‌ په‌ناخوازی‌ عێراقی‌‌و سوری ته‌نگه‌ژه‌ی‌ ئابووری‌ بۆ سوید دروستده‌كه‌ن

وه‌زیری‌ دارایی‌ سوید ئه‌ندێرس بۆرگ ڕایگه‌یاند كه‌ زۆری‌ په‌ناخوازانی‌ به‌ڕه‌گه‌ز عێراقی‌‌و سوری‌ ته‌نگه‌ژه‌ی‌ بۆ دارایی‌ گشتی‌ ئه‌و وڵاته‌ دروستكردووه‌. ئه‌مه‌ش له‌ كاتێكدایه‌ پێده‌چێت حكومه‌تی‌ ئه‌و وڵاته‌ خه‌مڵاندنه‌كانی‌ بۆ گه‌شه‌ی‌ ئابووری‌ بۆ ساڵی‌ داهاتوو كه‌مبكاته‌وه‌.
به‌پێی‌ ئاماره‌ فه‌رمیه‌كانی‌ سوید، ته‌نها له‌ حه‌وت مانگی‌ یه‌كه‌می‌ ئه‌مساڵدا 41 هه‌زار و 303 كه‌س داوای‌ مافی‌ په‌نابه‌رێتیان له‌ سوید كردووه‌و ئه‌مه‌ش به‌ له‌سه‌دا 80 زیادیكردووه‌ به‌به‌راود به‌ هه‌مان ماوه‌ له‌ ساڵی‌ ڕابردوودا.
به‌ ووته‌ی‌ وه‌زیری‌ دارایی‌ سوید، به‌رده‌وامی‌ خراپی‌ بارودۆخی‌ عێراق‌و سوریا بۆته‌ هۆی‌ زیادبوونی‌ ژماره‌ی‌ په‌ناخوازان له‌و دوو وڵاته‌وه‌ كه‌ بۆته‌ هۆی‌ زیادبوونی‌ تێچوونی‌ پرسی‌ كۆچ بۆ ئه‌و وڵاته‌. 
له‌گه‌ڵ زیادبوونی‌ تێچوون بۆ پرسی‌ كۆچیش بۆ ئه‌و وڵاته‌، به‌پێی‌ ڕاپرسیه‌كان، (دیموكراته‌كانی‌ سوید) كه‌ به‌ پارتی‌ دژه‌ كۆچكردن بۆ سوید ناسراوه‌ پێگه‌ی‌ جه‌ماوه‌ری‌ گه‌شه‌ی‌ كردووه‌ به‌ر له‌ هه‌ڵبژاردنه‌ گشتیه‌كانی‌ ئه‌و وڵاته‌ كه‌ بڕیاره‌ له‌ مانگی‌ داهاتوودا ئه‌نجامبدرێت. 
هه‌ژار ته‌ها

Saturday, August 9, 2014

ساڵی‌ داهاتووی‌ خوێندن ئه‌م سێ زانكۆ تایبه‌ته‌ له‌ هه‌رێم ده‌كرێنه‌وه‌


به‌وته‌ی‌ به‌رپرسانی‌ وه‌زاره‌تی‌ خوێندنی‌ باڵا و توێژینه‌وه‌ی‌ زانستی‌ هه‌رێمی‌ كوردستان، بۆ ساڵی‌ داهاتووی‌ خوێندن (2014 - 2015) سێ زانكۆی‌ تری‌ تایبه‌ت له‌ هه‌رێمی‌ كوردستان ده‌كرێنه‌وه‌ كه‌ دووانیان ئه‌مریكی‌ و به‌ریتانین، به‌مه‌ش ژماره‌ی‌ ئه‌و زانكۆیانه‌ ده‌گاته‌ 14 زانكۆ و سێ لقی‌ زانكۆ.
د. جه‌مال كه‌مال حسێن به‌ڕێوه‌به‌ری‌ خوێندنی‌ ئه‌هلی‌ له‌ وه‌زاره‌تی‌ خوێندنی‌ باڵا و توێژینه‌وه‌ی‌ زانستی‌ حكومه‌تی‌ هه‌رێمی‌ كوردستان به‌خه‌ندانی‌ راگه‌یاند: بۆ ساڵی‌ خوێندنی‌ داهاتوو (2014- 2015) سێ زانكۆی‌ تری‌ تایبه‌ت له‌ هه‌رێمی‌ كوردستان ده‌كرێته‌وه‌.
د. جه‌مال وتی‌: "ئه‌وانیش بریتین له‌ زانكۆی‌ ئه‌مریكی‌ له‌  پارێزگای‌ دهۆك و زانكۆی‌ به‌یان بۆ زانست و ته‌كنه‌لۆجیا و لقی‌ زانكۆی‌ ستارتفۆرتی‌ به‌ریتانی‌ له‌ پارێزگای‌  هه‌ولێر)ن.
وتیشی‌: "جگه‌ له‌و سێ زانكۆیه‌ بڕیاره‌ په‌یمانگایه‌كی‌ ئه‌هلی‌ تایبه‌ت له‌ قه‌زای‌ ره‌واندز بكرێته‌وه‌، به‌ڵام تاكو ئێستا یه‌كلانه‌كراوه‌ته‌وه‌.
به‌ڕێوه‌به‌ری‌ خوێندنی‌ ئه‌هلی‌ له‌ وه‌زاره‌تی‌ خوێندنی‌ باڵا ئاشكراشیكرد كه‌ داواكاری‌ بۆ كردنه‌وه‌ی‌ ژماره‌یه‌كی‌ تری‌ زانكۆی‌ تایبه‌ت یان لقی‌ زانكۆی‌ تایبه‌ت پێشكه‌ش به‌لایه‌نی‌ په‌یوه‌ندیدار كراوه‌، به‌ڵام دیار نییه‌ له‌و ژماره‌یه‌ چه‌ندیان ره‌زامه‌ندی‌ وه‌رده‌گرێت.
روونیشیكرده‌وه‌ كه‌ به‌گوێره‌ی‌ یاسای‌ زانكۆ تایبه‌ته‌كان، دوای‌ پێشكه‌شكردنی‌ داواكارییه‌كان بۆ كردنه‌وه‌ی‌ زانكۆی‌ تایبه‌ت له‌ هه‌رێمی‌ كوردستان، له‌لایه‌ن به‌ڕێوه‌به‌رایه‌تی‌ دڵنیایی جۆری‌ هه‌ڵسه‌نگاندنی‌ بۆ ده‌كرێت، له‌وانه‌ هه‌ندێكیان راسته‌وخۆ ره‌تده‌كرێنه‌وه‌ و هه‌ندێكی‌ تر ئاراسته‌ی‌ لیژنه‌ی‌ باڵای‌ هه‌ڵسه‌نگاندن ده‌كرێن، دواتر پێویستی‌ به‌ ره‌زامه‌ندی‌ ئه‌نجومه‌نی‌ وه‌زاره‌تی‌ خوێندنی‌ باڵا و ئه‌نجومه‌نی‌ وه‌زیرانی‌ كوردستان ده‌بێت.
له‌ ئێستادا 13 زانكۆی‌ حكومی و 9 زانكۆی‌ تایبه‌ت و 2 لقی‌ زانكۆ له‌ هه‌رێمی‌ كوردستان هه‌یه‌، به‌ كردنه‌وه‌ی‌ ئه‌و سێ زانكۆیه‌ش ژماره‌ی‌ زانكۆ تایبه‌ته‌كان ده‌گاته‌ 14 زانكۆ و سێ لقی‌ زانكۆ، كه‌ زۆربه‌ی‌ ئه‌و زانكۆیانه‌  دوای‌ راپه‌ڕین و زیاتر دوای‌ پرۆسه‌ ئازادی‌ عیراق له‌ ساڵی‌ 2003 كراوه‌ته‌وه‌، ژماره‌یه‌كیش به‌هۆی‌ كه‌موكوڕییه‌كانیان داخراون.

خه‌ندان – ره‌هێڵ‌ سه‌مه‌د