Sunday, May 31, 2015

لێكۆڵینه‌وه‌ ده‌كرێت سه‌باره‌ت به‌ كه‌یسى گۆڕى به‌ كۆمه‌ڵى په‌نابه‌ران

به‌رپرسانى مالێزیا رایانگه‌یاند لێكۆلێنه‌وه‌ له‌ دوازده‌ پۆلیسى وڵاته‌كه‌یان ده‌كه‌ن؛ به‌ تۆمه‌تى په‌یوه‌ندییان له‌ گه‌ڵ گروپێكى قاچاغیكردن به‌ مرۆڤ. به‌ پێى لێكۆڵینه‌وه‌كان چوار كه‌س له‌و پۆلیسانه‌ دواى لێكۆڵینه‌وه‌ و چاودێرى ورد له‌ لایه‌ن هێزه‌ ئه‌منییه‌كانه‌وه‌ له‌ ساڵى رابردوو تاكو ئێستا ده‌ستگیر كراون. 
هه‌روه‌ها هه‌شت پۆلیسى تریش ده‌ستگیر كراون. شایه‌نى باسه‌ چه‌ند رۆژ له‌ مه‌وبه‌ر پۆلیسى ماڵێزیا رایگه‌یاند: كه‌ سه‌د و سى و نۆ گۆڕ له‌ بیست و هه‌شت كه‌مپى نایاسایى قاچاخیكردن به‌ مر‌وۆڤیان له‌ سنورى تایله‌ند دۆزیوه‌ته‌وه‌؛ كه‌ گۆمانى ئه‌وه‌ هه‌یه‌ ته‌رمى په‌نابه‌ران له‌و گۆڕانه‌دابن. هاوكات خالید ئه‌بوبه‌كر به‌ڕێوه‌به‌رى پۆلیسى مالێزیا رایگه‌یاند: كه‌ ئه‌و گۆڕانه‌ دووهه‌فته‌ له‌مه‌وبه‌ر دۆزراونه‌ته‌وه‌ .
 

كاركردنی نایاسایی دەبێتە تاوان

524172352015_panabar-NRTحکومەتی بەریتانیا ڕایگەیاند پوختەی ژمارەی کۆچبەران بۆ بەریتانیا لە ساڵی ڕابردوودا بەرزبۆتەوە بۆ ٣١٨هەزار کەس، ئەمەش دوو هێندەی ساڵی پێشترە. کە دیارە پوختەی ژمارەی کۆچبەران بریتیە جیاوازی ژمارەی ئەو کەسانەی دێنە وڵاتەکەوە لەگەڵ ژمارەی ئەوی کەسانەی وڵاتەکە جێدەهێڵن.
بەپێی نوسینگەی ئاماری نەتەوەیی بەریتانیا، سێ بەشی ئەو کەسانە بۆ کارکرد و خوێندن گەشت دەکەن بۆ بەریتانیا، کۆچکردنی هاوڵاتیانی یەکێتی ئەوروپا بە پلەی یەکەم و هەروەها هاوڵاتیانی دەرەوەی یەکێتی ئەوروپا بۆ بەریتانیا بەرێژەیەکی بەرز زیادیکردووە. ئەمەش شکاندنی ئەو پەیمانە بوو کە دەیڤد کامیرۆن لە ساڵی ٢٠١٠دا دابووی بۆ کەمکردنەوەی ژمارەی کۆچبەران بۆ ١٠٠هەزار کەس.
لەلایەکی ترەوە، هەر ئەمڕۆ هەریەك لە دەیڤد کامیرۆن سەرۆك وەزیران و تێریزا مەی وەزیری ناوخۆ پلانی حکومەتی بەریتانیایان خستەروو، بۆ کەمکردنەوەی ژمارەی کۆچبەران بۆ بەریتانیا لە پێنج ساڵی داهاتوودا.
لە وتارەکەیدا کە لە وەزارەتی ناوخۆیی وڵاتەکەی پێشکەشی کرد، دەیڤد کامیرۆن باسی لە پرۆژە یاساکەی کرد، کە بۆ کۆنترۆڵکردنی کۆچکردن دەخرێتەبەردەم پەرلەمان، تاوەکو ئەو فشارەی لەسەر خزمەتگوزایەکانی کەرتی گشتیە کەمبکرێتەوە. هەروەها ئاماژەی بەوە کرد جێبەجێکردنی ئەم یاسایە پێویستی بە هەماهەنگی سەرجەم بەشەکانی حکومەت هەیە.
پرۆژە یاساکەی حکومەتی نوێی بەریتانیا سێ خاڵی سەرەکی دەگرێتەخۆ.
یەکەم، ڕێگەگرتن لە کارکردنی نایاسایی ئەو کەسانەی کە ڤیزەکانیان بەسەرچووە، یاخود ڤیزەی کاریان نیە، بەشێوەیەك کە کارکردنی نایاسایی دەبێتە ئەنجامدانی تاوان و دەستبەسەر ئەو هەقدەستەدا دەگیرێت کە وەریانگرتووە.
خاڵی دووەم، هاندانی خاوەنکارەکانی بەریتانیایە بۆ دامەزراندنی توانای ناوخۆیی و لێپرسینەوە لەو خاوەنکارانەی کە هەقدەستێکی کەم بە کرێکاران دەدەن. هەروەها بۆ ئامادەکردنی لێهاتوویی و شارەزایی ناوخۆیی بۆ پڕکردنەوەی ئەو هەلی کارانەی کە لەئارادان.
سێیەم ، مەسەلەی ئەنجامدانی گۆڕانکاریە لە یاساکانی یەکێتی ئەوروپادا، بەشێوەیەك کە هاندانی هاوڵاتیانی ئەوروپی بۆ هاتنە بەریتانیا کەم بکەنەوە. ئەم خاڵە قورسترینیانە لەبەرئەوەی پەیوەندی بە سەرجەم ئەندامەکانی یەکێتی ئەوروپاو و دانوستاندن هەیە لەگەڵیاندا. هەندێك لە خاڵەکانی پرۆژە یاساکە دەچێتە خانەی هێڵی سوری وڵاتانی یەکێتی ئەوروپاوە.
هەر لە پڕۆژە یاساکەدا باس لە مەسەلەی ڕوبەڕووبونەوەی قەیرانی کۆچی هاوڵاتیانی ئەفریقا و خۆرهەڵاتی ناوەڕاست لەڕێگەی نایاسایی و مەترسیدارەوە بۆ ئەوروپا کراوە.
دوای خستنەروی پلانەکانی حکومەت بۆ کۆنترۆڵکردنی کۆچکردن، ڕاستەوخۆ کاردانەوەی لایەن و رێکخراو و کەسایەتیە جیاجیاکان هاتە ئاراوە، بەشێوەیەک پەنجە دەخەنە سەر چەند بەربەستێک لەبەردەم پرۆژە یاساکەدا و هەندێکیش ڕەخنە لە حکومەت دەگرن لە چۆنێتی مامەڵەکردن لەگەڵ ئەم بابەتە هەستیارەدا.
یەکێک لە پەرلەمانتارەکانی پارتی پارێزگارانی بەریتانیا ڕایگەیاند، بابەتی دۆزینەوە و مامەڵەکردن لەگەڵ کۆچکردوانی نایاساییدا، هەم مەسەلەیەکی هەستیارە، وەك ئاماژەی پێداوە و هەم زحمەتە بۆ هێزەکانی پۆلیس، وەك سەرۆکی فیدراسیۆنی پۆلیسی بەریتانیا باسی لێوەکردووە.
لە کاردانەوەیەکیشدا هەندێك لە نوێنەرانی سەرمایەدار و بازرگانیەکان ناڕازی بوونی خۆیان پیشانداوە بەرامبەر بە پرۆژە یاساکە و وردەکاریەکانی ناوی.
لە سەرەتای ئەمسالەوە شەپۆلی کۆچکردنی نایاسایی بۆ وڵاتانی ئەوروپا بەشێوەیەکی بەرچاو زیادیکردووە، بە تایبەت دوای تەشەنە سەندنی قەیرانی ناوخۆیی هەریەکە لە وڵاتانی میسر و لیبیا و سوریا و عێراق و چەند دەوڵەتێکی تری باکوری ئەفریقا.

Sunday, May 24, 2015

به‌ وێنه‌: بڕینی‌ سنووره‌كان به‌ هه‌ر نرخێك بێت

b1552015145139awara55555به‌رده‌وام، ده‌یان هه‌زار په‌نابه‌ر، له‌ وڵاته‌ به‌دۆزه‌خكراوه‌كانی‌ ڕۆژهه‌ڵاتیانه‌وه‌، به‌ره‌و ڕۆژئاوای‌ سه‌رزه‌مینی‌ خه‌ونه‌كانیان به‌ڕێوه‌ن، بۆ ئه‌و مه‌به‌سته‌ش ده‌یان ڕێگای‌ جیاواز و ترسناكایان بۆ بڕینی‌ سنووره‌كان گرتووه‌ته‌ به‌ر.


download (5) download (4) download (3) download (2) download (1) download

قاچاخچیه‌کی هه‌ولێر به‌ ١٠ ساڵ زیندانی سزا درا

دادگایه‌كی ئوسترالیا سزای 10 ساڵ زیندانیكردنی به‌سه‌ر قاچاخچیه‌ به‌ڕه‌گه‌ز كورده‌كه‌دا سه‌پاند ئه‌ویش له‌پاش ساغبوونه‌وه‌ی تاوانی ناردنی دوو به‌له‌م له‌ په‌ناخوازان به‌شێوه‌یه‌كی قاچاخ بۆ دوورگه‌ی كریستماسی ئوسترالیا له‌ ساڵی 2001 دا.
سه‌ید ئومێد، ته‌مه‌ن 43 ساڵ، که‌ خه‌ڵکی هه‌ولێره‌، ماوه‌ی چه‌ندین ساڵه‌ له‌ڕێگه‌ی پارێزه‌ره‌كه‌یه‌وه‌ ململانێی دادگاكانی ئوسترالیا ده‌كات تا له‌ مالیزیاوه‌ نه‌گوازرێته‌وه‌ بۆ ئوسترالیا به‌مه‌به‌ستی دادگایكردنی به‌ڵام دواجار بڕیاری راده‌ستكردنی به‌ دادگاكانی ئوسترالیا بۆ ده‌رچوو.
ئه‌مڕۆ چوارشه‌ممه‌ 20/5/2015، له‌ پاش چه‌ند دانیشتنێكی دادگا، بڕیاری 10ساڵ زیندانیكردنی بۆ ده‌رچوو، هه‌رچه‌نده‌ پارێزه‌ره‌كه‌ی به‌جۆرێك به‌رگری لێكردووه‌ له‌ دانیشتنه‌كانی دادگادا كه‌ سه‌ید ئومێد رۆڵێكی خۆنه‌ویستانه‌ی بینیوه‌ بۆ هاوكاریكردنی  په‌ناخوازان، به‌ڵام دادگا ئه‌و به‌هانه‌یه‌ی ره‌تكردۆته‌وه‌.
مارك هێرۆن، دادوه‌ری كه‌یسه‌كه‌ی سه‌ید ئومێد، رایگه‌یاند كه‌ ئومێد په‌ناخوازانی له‌ مالیزیا بینیوه‌و مامه‌ڵه‌ی له‌گه‌ڵ كردوون و شوێنی حه‌وانه‌و و ناردنی ئه‌و په‌ناخوازانه‌شی دابینكردووه‌ له‌ ئه‌نده‌نوسیاو پاره‌شی لێكۆكردوونه‌ته‌وه‌و پاشان له‌ هه‌لومه‌رجی ناسه‌لامه‌ت و له‌رێگه‌ی به‌له‌می نه‌شیاو و خراپه‌وه‌ كه‌ ژیانیانی خستۆته‌ مه‌ترسیه‌وه‌ په‌ناخوازانی له‌ڕێگه‌ی ده‌ریاوه‌و به‌قاچاخ ناردووه‌ بۆ ئوسترالیا.
به‌پێی وورده‌كاری كه‌یسه‌كه‌ی، سه‌ید ئومێد ده‌بێت له‌لایه‌نی كه‌م شه‌ش ساڵ و نیوی سزاكه‌ی به‌بێ مه‌رجی ئازادكردن له‌ زینداندا بێت و ئه‌وه‌ش له‌و كاته‌وه‌ ده‌ستپێده‌كات كه‌له‌ مالیزیاش له‌ زینداندا بووه‌ كه‌ به‌رواری 17 ی ئه‌یلولی 2010 یه‌. 
سه‌رچاوه‌/ ئاژانسی هه‌واڵی ئه‌ی بی سه‌ نیوز، ماڵپه‌ری رادیۆ ئوسترالیا
وێنه‌ی هاوپێج: وێنه‌یه‌كی دروستكراوی سه‌ید ئومێده‌ له‌لایه‌ن ئاژانسی ئه‌ی بی سی نیوزه‌وه‌

Wednesday, May 20, 2015

كەمپەكانی پەناخوازان لە فینلاند پڕبوون لە كورد


چوونی گەنجانی كورد بۆ وڵاتانی ئەوروپا و بەتایبەتی سوێد و فینلاند بەردەوامە، بەڵام كەمترینیان رێی پیادەی قاچاخ دەگرنەبەر، بەڵكو لەرێگەی كڕینی ڤیزاوە خۆیان دەگەیەننە ئەو وڵاتەی دەیانەوێت لێی بمێننەوە. ئێستا هیندی و ئەفغانی و بەنگلادیشی، موشتەریی پلە یەكی قاچاخچیانی سەر سنووری نێوان توركیا و یۆنان و ئیتاڵیان كە زۆربەی ئەو قاچاخچیانەش كوردن و مامەڵەیەكی "نامرۆڤانە" لەگەڵ ئەم پەناخوازانەدا دەكەن.

لە دوای رووخانی رژێمی بەعس لە 2003دا كوردی باشووری كوردستان و عێَراقییەكان، زۆرترین رێژەی ئەو پەناخوازانەیان پێكدەهێنا كە روویان لە وڵاتانی ئەوروپا دەكرد، بەڵام لەدوای بەهاری عەرەبی، تونسی و جەزائیری و لیبییەكان و ئێستاش سوورییەكان و كوردی رۆژئاوای كوردستان، فراوانترین پێكهاتەی پەنابەرانی وڵاتانی ئەوروپین. زۆرینەشیان روو لە باكووری ئەوروپا و بەتایبەت سوید و فینلاند دەكەن. 

زۆربەی قاچاخچییەكان كوردن

پەناخوازان رێگەی جۆراوجۆر تاقیدەكەنەوە بۆ گەیشتن بە ئەوروپا. سەرەڕای ئەوەی گەشتكردن بە فڕۆكە لە وڵاتانی وەكو عێراق، سووریا و ئەفغانستان و تونس و جەزائیر و وڵاتانی دیكەوە بۆ زۆربەی وڵاتانی ئەوروپا ئاسانترە بە بەراورد بە رابردوو، بەڵام هێشتا هەندێك لە پەناخوازان بە رێگە كلاسیكییەكان لە رێگەی قاچاخچییەكانەوە سەفەر دەكەن.

بەپێی بەدواداچوونێكی (رووداو) لەبارەی چۆنیەتی گەیشتنی ئەو پەناخوازانە بە ئەوروپا، دەركەوت زۆربەی  قاچاخچییەكانی ئێستا كوردن، بە تایبەتی ئەوانەی لە توركیاوە پەنابەران دەگوازنەوە بۆ یۆنان و پاشانیش بۆ ئیتاڵیا. لەوێشەوە پەنابەران بە رێگەی جیاواز روو لە وڵاتانی ناوەڕاست و باكووری ئەوروپا دەكەن.

"مامەڵەیان ناشیرینە"

بژوێن گەنجێكی تەمەن 22 ساڵانە و 5 مانگە رووی لە فینلاند كردووە. بەڵام زیاتر لە 3 ساڵە كوردستانی بەجێهێشتووە. بژوێن بە (رووداو)ی گوت "زۆربەی قاچاخچییەكان كوردن، بەڵام كەمترین كورد بە رێگەی قاچاخ لەگەڵ ئەو قاچاخچیانە دێتە وڵاتانی ئەوروپا".

بژوێن بەناوی گەشت بە پاسپۆرت چووەتە توركیا، پاشان لەگەڵ قاچاخچییەكی كورد چووەتە یۆنان و لەوێش قاچاخچییەكی دیكە بردوویەتی بۆ ئیتاڵیا.
 
بژوێن كە ئێستا لە كەمپێكی پەنابەرانە لە فینلاند، گوتی "قاچاخچیی كورد زۆر ناپاكن. درۆت لەگەڵ دەكەن. رێگەیەكی 20 سەعاتی دەكەنە دوو سەعات و لە رێگەش داوای پارە دەكەن".  گوتیشی "ئەوان بە دەمشڕترین قاچاخچی ناسراون و سووكایەتیەكی زۆر بە هیندی و ئەفغانی و بەنگلادیشییەكان دەكەن".

هاوكار كە پەناخوازێكی دیكەی كوردە و لەگەڵ بژوێن پێكەوە هاتوونەتە فینلاند، گوتی "جاران لە ترسی برسێتی راماندەكرد و هەمان رەوشی ئێستای ئەفغانی و بەنگلادشییەكانمان هەبوو، كەچی قاچاخچیی كورد بێڕێزی بە پەناخوازان دەكەن و سووكایەتییان پێدەكەن".

بە كڕینی موڵك وڵاتینامە وەردەگرن

قاچاخچییەكان، بەسەر چەند ناوچەیەكدا دابەشبوون، زۆربەیان لەو پەناخوازانەن كە پێشتر نەیانتوانیوە بگەنە شوێنی مەبەست و بەهۆی گونجانیان لەگەڵ شوێنەكە و مانەوەیان لەوێ، بوونەتە قاچاخچی. 

ئازاد مستەفا قاچاخچییەكی كوردە، ئەو بە (رووداو)ی گوت "زۆر هەوڵمدا دەرچم، بەڵام نەمتوانی. زیاتر لە 10 ساڵە لە توركیام و ئێستا كاری قاچاخچێتی دەكەم". ئازاد مستەفا لە رێگەی ئەو كارەوە رەوشی ژیانی زۆر باش بووە و لەرێگەی كڕینی موڵكەوە ئێستا وڵاتینامەی وڵاتێكی رۆژهەڵاتی ئەوروپای وەرگرتووە.

رێگاكانی گەیشتن بە باكووری ئەوروپا

دوو رێگەی جیاواز هەن بۆ گەیشتن بە باكووری ئەوروپا كە ئێستا پەناخوازان بە زۆری دەچنە ئەوێ‌ بە تایبەتی فینلاند، بەشێكیان لە رێگەی شەمەندەفەر و بەشێكی دیكەشیان لەرێگەی كەشتی خۆیان دەگەیەننە باكووری ئەوروپا.

وێستگەی دووەمی پەناخوازان ئەڵمانیایە، پاشان لەوێوە بۆ دانیمارك كە ئەمەیان كەمێك ئەستەمە. وەك هاوكار گوتی "زۆربەی كات پۆلیس لەسەر رێگەی دەرچوونەكانی ئەڵمانیا رادەوەستن".

پاشان پەناخوازان لە دانیماركەوە لە رێگەی وشكانی و شەمەندەفەر و ئۆتۆمبیلەوە دەچنە سوید، بەشێكیان لەوێ خۆیان تەسلیم دەكەن و ئەوی دیكەشی لەرێگەی وشكانی دەچنە ستۆكهۆڵم و لەوێش بە كەشتی روو لە فینلاند دەكەن. 

كڕینی تكت.. رێگە ئەستەمەكە

جگە لە حاڵەتە ناكاوەكان، تەنیا لە كاتی كڕینی تكت، پشكنین بۆ پاسپۆرت یان پەڕی مانەوە دەكرێت. ئەو پەنابەرانەی وڵاتینامەیان هەیە، یان ماوەی مانەوەی كاتی و هەمیشەییان هەیە، تكتی كەشتی و شەمەندەفەر دەكڕن و بە پارەیەكی زۆر بە پەناخوازانی دەفرۆشنەوە. ئەمەش زۆرتر پەنابەرانی كورد پەنای بۆ دەبەن.

لە رێگەی نێوان سوید و فینلاند چەند كەشتییەك هەن، دیارترینیان كەشتییەكانی هەردوو كۆمپانیای ڤیكینگ و سیلیایە كە ئەمانە بە پلەی یەكەم بۆ گەشت و بەسەربردنی كاتن و لە رۆژانی شەممە و یەك شەممە نرخی بلیت گران دەكەن، بەڵام لە رۆژانی دیكە نرخ زۆر دادەبەزێنن، بۆ ئەندامانی بەخۆڕاییە.

بژوێن گوتی "زۆرجار هاوڕێكانمان بە بەلاش پەیدای دەكەن و بە زیاتر لە 200 یۆرۆ بە پەناخوازانی دەفرۆشنەوە".

لەناو كەشتییەكان، جگە لە شوێنی مانەوە، دەیان یانە و باڕ و شوێنی بەسەربردنی كات هەیە، زۆربەی پەنابەران رۆژانی قەرەباڵغ روو لە كەشتییەكان دەكەن، بۆ ئەوەی تووشی گرتن نەبن. 

كارمەندێكی كەشتییەكە كە كوردە و كاری پاككردنەوە دەكات، بە (رووداو)ی گوت "زۆرجار كۆمپانیاكەی ئێمە كە خاوەنەكەی ئاسیاییە، بەناوی پاككردنەوە پەناخوازان دێننە ناو كەشتییەكە".

كارمەندێكی كەشتییەكە كە مافی ئەوەی نەبوو قسە بۆ (رووداو) بكات، گوتی "هەردوو لایەنی فینلاندی و سویدی گوشاریان بۆ زیاد كردووین لە خۆپارێزی و خۆلادان لە هەڵگرتنی ئەو خەڵكە قاچاخانە". 

بەپێی قسەی یەكێك لە كارمەندانی بارهەڵگری نێو كەشتییەكان، پێشتر لە رێگەی ئەو لۆرییانەی دەهاتنە نێو كەشتییەكان، پەناخوازەكان دەهێنرانە نێو كەشتییەكان، بەڵام ئێستا رێگەكان ئاسانترن. 

كەمپەكان .. دوا وێستگە

دوای گەیشتن بە فینلاند كە دوا وێستگەیە، پەناخوازان خۆیان تەسلیم دەكەن و ئەوانەی ئەدرەسیان نییە، لە نێو كەمپەكان دەمێننەوە. 

زۆربەی كەمپە گەورەكان دەكەونە باكوور و بەشێكیشیان لە ناوەڕاستی وڵات و چەند دانەیەكیشیان بەتایبەت ئەوانەی كاتین، لە ناوەندی شارەكانن. 

كاترینا سۆهلاند، كارمەندی سەرپەرشتیاری كەمپی كۆتلا بە (رووداو)ی گوت "تەنیا لە 200 كەمپی باكووری وڵات زیاتر لە 5000 عێراقی هەن".

 ناونووسنەكردنی كورد و ناساندنیان وەك عێراقی و ئێرانی و توركی و سووری یەكێكە لە كێشەكانی نەگەیشتن بە زانیاری. بەپێی قسەی كاترینا تەنیا لە رێگەی زمان جیاكراونەتەوە و بەپێی مەزەندەی ئەو رەنگە 8 هەزار پەناخوازی كورد لە كەمپەكانی فینلاند هەبن.

سۆران پەنابەرێكی كوردە لە فینلاند و كاری پارێزەرایەتی بۆ پەناخوازان دەكات. ئەو گوتی "پرسی پەنجەمۆر یەكێكە لە كێشەكان". گوتیشی "ئەوانەی بەم دواییانە دێن، زۆربەیان تەمەنیان لە نێوان  18 تاوەكو 25 ساڵانە و توانای قسەیان نییە. ئەگەر مەترسیی ئەمنیی نەبێت، سنوورداش دەكرێنەوە". 

وەك سۆران باسیكرد، زۆربەی ئەو پەناخوازانە لە هەولێر، بەغدا و ئەنكەرە ڤیزا دەكڕن. دوو تاوەكو سێ رۆژ بەر لەتەواوبوونی ماوەی ڤیزاكەیان دێنە فینلاند و خۆیان تەسلیم دەكەن".

 ئەوانەی پەنجەمۆریان هەیە، زوو ئاشكرا دەبن و دەنێردرێنەوە بۆ ئەو وڵاتەی ڤیزاكەیان لێوەرگرتووە كە تا ئێستا زۆربەیان نێردراونەتەوە بۆ ئەڵمانیا. ئەوانەشی كە پەنجەمۆریان نییە واتە لە كاتی كڕینی ڤیزاكە پەنجەمۆریان لێوەرنەگیراوە و نەخراونەتە نێو داتا بەیسی وڵاتانی ئەوروپی، چانسی مانەوە و وەرگرتنی مافی پەنابەرێتیان زیاترە. 

سۆران كە هاوكات كاری وەرگێڕان بۆ پەناخوازان دەكات، ئەو زانیاریانەی پشتڕاستكردەوە و گوتی "فینلاند راستەوخۆ كەس نانێرێتەوە، بۆیە چانسی مانەوەیان زیاترە".

كوردی كەمپەكان شەڕانین

بژوێن یەكێكە لەو گەنجانەی كێشەی پەنجەمۆری نییە، ئەو ئێستا لە كامپی لامپەردایە كە 24 كیلۆمەتر لەشاری هلسنكی دوورە. ئەو گوتی "كارتێكت بۆ دەكرێت، ئیدی مافی گەڕانت بە هەموو فینلاند هەیە". 

كاترین باسی رەوشی كەمپەكانی كرد و گوتی "كوردەكان زۆر شەڕ دەكەن". زۆر لە پەناخوازانی سەر بە نەتەوەكانی دیكەش ئەوەیان پشتڕاست كردەوە. بژوێن گوتی "بەڵێ ئەمە راستە، چونكە ئێمە هیچ قبوڵ ناكەین".

عەبدولئیلاه كە سۆماڵییەكی نێو كەمپی لامپەردایە، گوتی "ئێمە كوردەكانمان زۆر خۆشدەوێن، بەڵام ئەوان بەچاوێكی دیكە سەیرمان دەكەن و زۆر شەڕمان لەگەڵ دەكەن، ئەوان زۆر شەڕانین". 

داوای سێكس لە كارمەندەكان دەكەن

یەكێك لە كەمپە گەورەكانی پەنابەران كەوتووەتە شەقامی كارلین كاتوو لە باشووری رۆژهەڵاتی هلسنكی.  بەپێی لێدوانی كارمەندێكی سەرپەرشتیار لەو كامپەدا، ئەوانەی دەمێننەوە زیاتر بۆ قۆناغی دابەشكردنە بەسەر ناوچەكانی دیكە.

ئەو كارمەندە كە نەیویست ناوی بڵاوبكرێتەوە چونكە مافی ئەوەی نییە بە ناوی ئیدارەی كەمپەكە لێدوان بدات، گوتی "یەكێك لەوانەی كورد و عێراقییەكانی پێ دەناسینەوە، حەزی ئەوانە بۆ پەیوەندی". بەپێكەنینەوە گوتی "رۆژانە داوای چوونە دەرەوە و نانخواردن و پەیوەندیم لێدەكەن، پەناخوازانی كورد زیاتر داوای سێكسم لێدەكەن، هەندێكیان داوا دەكەن شوویان پێبكەم".

ئەو لەوە سەری سوڕمابوو كە كوردەكانیش وەك بیانییەكانی دیكە مانگانە 100 یۆرۆیان دەدرێتی، "كەچی لە چێشتخانە و هۆتێلی 5 ئەستێرەیی داوەتم دەكەن كە رەنگە یەك ژەم خواردن لە 200 یورۆ تێپەڕێنێ".

شەڕی كورد و عەرەب لە فینلاند

لەو كەمپەی سەر شەقامی كارلین كاتوو 25 عێراقی لێیە كە 12یان كوردن. بەڵام لەوێش كورد و عەرەب بە یەكەوە هەڵناكەن.

 ئەحمەد عەزیز كە خەڵكی بەغدایە و كوردی فەیلییە، بە (رووداو)ی گوت "كوردەكانی ئەم كەمپە من بە عەرەب حیساب دەكەن و ئامادەنین نانم لەگەڵ بخۆن". گوتیشی "پەناخوازانی كورد زۆریان رق لە عەرەب و سۆماڵییەكانە".

مەسەلەی رقی كورد و سۆماڵی لەیەكتر، گەیشتووەتە نێوەندە سیاسییەكانی ئەو وڵاتەش. 

لە سەروبەندی هەڵمەتی هەڵبژاردنەكانی پەرلەمانی فینلاند كە مانگی رابردوو بەڕێوەچوو، سەرۆكی پارتی فینلاندییە رەسەنەكان كە بە ئاشكرا دژایەتی بیانییەكان دەكات، لە گفتوگۆیەكی تەلەڤزیۆنیدا، لەبارەی قبوڵنەكردنی بیانییەكان پرسیاری لێكرا، ئەو گوتی "بیانییەكان نەك لەگەڵ فینلاندییەكان ناگونجێن، بگرە خۆشیان یەكتری قبوڵ ناكەن".

تیمۆ سۆینی، سەرۆكی پارتی فینلاندییە رەسەنە دژە بیانییەكان كە سەركەوتنیان لەم هەڵبژاردنە بەدەستهێنا، هەروەها گوتی "ئەوە من نیم جیاكاری دەكەم، كورد و سۆماڵییەكان خۆیان رقیان لە یەكدیە و بەردەوام شەڕ دەكەن".

بەدوای ژیاندا دەگەڕێن

ئەو پەناخوازانەی لە كەمپەكاندا دەمێننەوە، هەر 3 -12 كەس بەپێی قەبارەی ژوورەكان، ژوورێكیان دەدرێتێ‌، سێ‌ ژەم خواردن و خزمەتگوزاری وەكو تەندروستی و یاساییان بۆ دابینكراوە. مانگانەش هەر یەكەیان 100 یورۆی دەدرێتێ‌. ئەوانەشی لە كەمپەكانی دەرەوەی شارن، هەفتانە بە پاس دەهێنرێنە ناوەندی شار و پاشان دەگەڕێنرێنەوە. 

بژوێن كە لە كوردستان لە نانەواخانەیەك كاری دەكرد، گوتی "من لە كوردستان زیاتر لەو 100 یۆرۆیەم دەستدەكەوت و مانگانە 500 هەزار دینارم هەبوو، بەڵام لێرە زیاتر هەست بە ئارامی دەكەم". بژوێن چاوەڕێی وەرگرتنی مافی پەنابەری دەكات و دەڵێت "هەر كاتێك مافی پەنابەریم وەرگرت، دەخوێنم. لە كوردستان دەرفەتم نەبوو بخوێنم".

ژمارەی پەناخوازانی كورد لە فینلاند و سوێد

ئێستا ژمارەیەكی زۆر لەو پەناخوازانی روو لە سوێد و فینلاند دەكەن، كوردن. بەپێی زانیارییەكانی (رووداو) ساڵی رابردوو 8000 عێراقی روویان لە فینلاند كردووە كە 40%یان كورد بوون. هەروەها ئەمساڵیش 5000 عێراقی روویان لەم وڵاتە كردووە كە بەپێی گوتەی كارمەندێكی فەرمانگەی كۆچی فینلاند %45یان كوردن. 

بەپێی دوایین زانیاریی فەرمانگەی كۆچی سویدیش، لەبارەی پەناخوازان، ساڵی رابردوو 2902 پەناخوازی عێراقی پەنایان بۆ سوێد هێناوە. كە بەشێكیان كورد بوون. هەروەها 22 هەزار و 851 كەس لەسووریا هەڵاتوون و پەنایان بۆ حكومەتی سوێد بردووە، كە زۆربەیان كریستیان و كوردن.
شاد محەممەد - روداو

Tuesday, May 19, 2015

چارەنوسی نزیكەی 8 هەزار پەناخواز نادیارە

بەپێی ئامارێكی خەمڵێنراوی ڕێكخراوی كۆچی جیهانی ، نزیكەی 8 هەزار پەناخوازی بەڕەگەز ڕۆهینگیا و بەنگلادیشی لەئاوەكانی دەریای ئەندامان و گەرووی مالاكای نێوان هەردوو ووڵاـی مالیزیا و ئەندەنوسیادا گیریانخواردوە و پێویستیان بە هاناوەچوونی بەپەلەیە. 
فیل ڕۆبەرتسن ، جێگری بەرپرسی لقی ئاسیای ڕێكخراوی چاودێری مافی مرۆڤ ( هیومان ڕایتز ۆچ) ، حكومەتی بورما تاوانبار دەكات بە دروستكردنی ئەو قەیرانە و ڕایدەگەینێت كە حكومەتی ئەو ووڵاتە بەردەوامە لە چەوسانەوەی خەڵكی ڕۆهینیگیا ، كە گروپێكی ئێتنیكی بەڕەگەز موسوڵمانن و ئەوانیش ناچاربوون ژیانی خۆیان بخەنە مەترسیەوە و ووڵاتی خۆیان بەجێ بهێڵن. 
بەپێی زانیاریەكانی ئاژانسەكانی هەواڵ ، ئەو پەناخوازانە لەلایەن قاچاخچیەكانەوە لە ناوەڕاستی دەریاكاندا بەجێهێڵراون و هەندێكیشیان كە نەیاتوانیوە ئەو بڕە پارەیە بدەن كە داوایان لێكراوە دووچاری خراپ مامەڵەكردن بونەتەوە. 
بەهۆی نزیكی ئەو پەناخوازانە لەهەرسێ‌ ووڵاتی مالیزیا و تایلەند و ئەندەنوسیا ، ئەو بەرپرسەی ڕێكخراوی چاودێری مافی مرۆڤ داوا لە حكومەتی ئەو سێ‌ ووڵاتە دەكات كە كۆتایی بهێنن بە یاریكردن بە چارەنوسی ئەو پەناخوازانە و پێكەوە هەمائاهەنگی بكەن بۆ ڕزگاركردنیان چونكە واپێدەچێت هیچ كام لەو ووڵاتانە ئامادە نەبن وەریانبگرن و تائێستاش ئەوانیش سیاسەتی گێڕانەوەی بەلەمی پەناخوازان پیادە دەكەن. 
جگە لە كاركردن بە ئەنجامدانی ئۆپەراسیۆنەكانی دەستگیركردنی ئەوقاچاچیانەی كە بازرگانی بە گیانی پەناخوازانەوە دەكەن ، بەشێك لە ووڵاتانی باشووری خۆرهەڵاتی ئاسیا و ئوسترالیا بەردەوامن سیاسەتی گێرانەوەی بەلەمی پەناخوازان بۆ ئەو پێگەیەی بەلەمەكە لێوە هاتووە و بەوەش پەناخوازان ، وەك ڕێكخراوەكانی داكۆكیكار لەمافی مرۆڤ و پەناخوازان ئاماژەی بۆ دەكەن ، دووچاری پێشێلكردنی مافەكانیان دەبنەوە .
بەپێی زانیاریەكانی ڕێكخراوەكە ، زیاتر لە 130 هەزار كەسی بەڕەگەز ڕۆهینگیای موسوڵمان لەناوخۆی ووڵاتی بۆرما ئاوارەن و لە هەلومەرجێكی خراپی مرۆیدا دەژین و زیاتر لە 28 هەزاری تریشیان تەنها لەسەرەتای ئەمساڵەوە بەبەلەم ئەو ووڵاتەیان بەجێ‌ هێشتووە.
هاوكات ، نەتەوە یەكگرتووەكانیش هۆشداریدەدن لە ئەگەری ڕوودانی كارەساتێكی مرۆیی گەورە ئەگەر دەستبەجێ‌ ئۆپەراسیۆنی گەڕان و ڕزگاركردنی ئەو پەناخوازانە دەست پێنەكات. 
سەرچاوە : ئاژانسەكان

وڵاتانی ئەوروپا رێگریی لە کۆچی نایاسایی دەکەن


سكرتێری گشتی ناتۆ، له‌ كۆبوونه‌وه‌ی وه‌زیرانی ده‌ره‌وه‌ی ناتۆ له‌ ئه‌نتاڵیا، دوای گفتوگۆكردن له‌سه‌ر كێشه‌ی ئه‌و ئاوارانه‌ی به‌رێگای نایاسایی له‌ ده‌ریای سپییه‌وه‌ به‌ره‌و وڵاتانی رۆژئاوا كۆچ ده‌كه‌ن، ئه‌م هه‌فته‌یه بڕیاره‌‌ بۆ داواكردنی هاوكاری و خستنه‌ڕووی پێشنیازی به‌یه‌كه‌وه كاركردن بۆ رێگه‌گرتن له‌و كۆچه‌ نایاساییه‌‌، له‌گه‌ڵ وه‌زیرانی به‌رگری وڵاتانی ئه‌ندامی یه‌كێتی ئه‌وروپا دا‌نیشێت.

یەنس ستۆڵتیبێرگ،  سكرتێری گشتی ناتۆ دەڵێ "به‌داخه‌وه‌ ئێستا له‌ ده‌ریای سپی هه‌ڕه‌شه‌ هه‌یه‌ و ژماره‌ی ئه‌و ئاوارانه‌ی ده‌شیانه‌وێت له‌ ده‌ریای سپی بپه‌ڕنه‌وه‌ زیاد ده‌كات، ژماره‌ی خنكان و گیانله‌ده‌ستانی ئه‌و ئاوارانه‌ له‌ناو ده‌ریا روو له‌ زیادبوونه‌، یه‌كێتی ئه‌وروپا بۆ رێگریكردن له‌و كێشه‌یه‌ پاراستنی سنووره‌كانی به‌هێزتر ده‌كات، ئێمه‌ش وه‌ك ناتۆ بۆ هاوكاریكردنیان ئاماده‌ین".

به‌پێی راپۆرتی رێكخراوی كۆچی جیهانی، له‌ 5 مانگی سه‌ره‌تای ئەمساڵ، 1700 كۆچبه‌ر له‌ ده‌ریای سپی به‌هۆی نقومبوونی ئه‌و به‌له‌مانه‌ی كۆچی پێده‌كه‌ن خنكاون، ئه‌مه‌ش به‌ به‌راورد له‌گه‌ڵ ساڵی رابردوو رێژه‌كه‌ی 30 هێندە زیادیكردووه‌. رێكخراوی كۆچی جیهانیش ئاماژه‌ به‌وه‌ ده‌دات، ره‌نگه‌ رێژه‌ی خنكانی ئاواره‌كان بۆ ئه‌مساڵ بگاته‌ 30000 كه‌س، ئەگه‌ر كۆچكردن به‌م شێوه‌یه‌ به‌رده‌وام بێت.

توركیا وه‌كو یه‌كێك له‌ ئه‌ندامانی ناتۆ به‌شێكی زۆری سنووره‌كه‌ی له‌ باشوور ده‌كه‌وێته‌ سه‌ر ده‌ریای سپی، بۆ رێگه‌گرتنیش له‌و كۆچه‌ نایاساییه‌ به‌ نێو ئه‌و ده‌ریایه‌دا، ده‌بێته‌ یه‌كێك له‌و وڵاتانه‌ی به‌شدار ده‌بێت له‌ پاراستنی ئه‌و سنووره‌ له‌گه‌ڵ ناتۆ و یه‌كێتی ئه‌وروپا. به‌شێكی زۆری ئاواره‌كانیش خه‌ڵكی سووریا و یه‌مه‌ن و ئه‌فغانستانن، كه‌ له‌نێو ئه‌و ده‌ریایه‌دا گیانیان له‌ده‌ستداوه‌.

Thursday, May 14, 2015

بۆ ئه‌مه‌ریکا کۆچ بکه‌

کۆچ بۆ ئوسترالیا 

پرۆگرامی فوڵبرایت؛ دوو ساڵ خوێندنی ماسته‌ر له‌ ئه‌مریكا كه‌ سه‌رجه‌م تێچوونه‌كان له‌ لایه‌ن وه‌زاره‌تی ده‌ره‌وه‌ی ئه‌مریكاوه‌ دابینده‌كرێت.


مه‌رجه‌كان:
١. دانیشتووی عێراق بێت
٢. هه‌ڵگری بڕوانامه‌ی به‌كالۆریۆس
٣. توانای زمانی ئینگلیزی، له‌ تاقیكردنه‌وه‌ی تۆفڵ ٨٠ی هه‌بێت
٤. ئه‌زموونی دوو ساڵ كاكردن



Tuesday, May 12, 2015

نەتەوەیەكگرتووەكان: قاچاخچی كورد لە نێو باندەكانی قاچاخچی لە ئاسیادا هەیە

20150512191340713195ئاژانسی ئۆفیسی نەتەوە یەكگرتووەكانی تایبەت بە مادە هۆشبەرەكان و تاوان (UNODC) لە دواهەمین ڕاپۆتی خۆیدا سەبارەت بە دۆخی قاچاخچێتیكردن بە كۆچبەرانەوە لە ووڵاتانی ئاسیا هۆشداری دەدات و داوا دەكات لە ووڵاتانی ئەو كیشوەرە كە باشتر سنورەكانیان كۆنتڕۆڵ بكەن و هەوڵەكانیان چڕبكەنەوە بۆ لێكۆَلینەوە و بە سزاگەیاندنی باندە قاچاخچیەكانی كۆچبەران.
بە پشت بەستن بەو زانیاریانەی دەست ئەو ئاژانسەی یوئێن كەوتون و لەو ڕاپۆرتەدا باسكراون ، كۆچبەرانی ووڵاتانی ئاسیا لەلایەن قاچاخچیەكانەوە دووچاری خراپ مامەڵەكردن و چەوسانەوە و هەڵخەڵەتاندن دەبنەوە.
لەو ڕاپۆرتەدا كەلە 28 ووڵات و ناوچەی ئاسیادا ئەنجامدراوە ، ڕەگەزو نەتەوەی چەندین باندی قاچاخچی كۆچبەران ئاشكرا دەكات و لەناویشیاندا باس لە هەبوونی قاچاخچی بەڕەگەز كورد دەكات كە هەندێكیان ، وەك ڕاپۆتەكە دەڵێت، وادەردەكەون كە تەنها شارەزاییان هەیە لە بە قاچاخبردنی كۆچبەرانی بەڕەگەز عێراقی و كورد و هەندێكیشیان بەشداریشن لە بە قاچاخبردنی كۆچبەرانی ووڵاتانی تریش لە باشووری ڕۆژئاوای ئاسیا.
بەپێی زانیاریەكانی ئاژانسی هەواڵ ڕۆیتەرزیش كە بەشێكیان پشتی بە زانیاریەكانی ئەو ڕاپۆرتە بەستووە ، قەبارەی ساڵانەی بازرگانیكردن بە كۆچبەرانەوە لە ئاسیا بە دوو ملیار دۆلار مەزەندە دەكات و تایلەندو مالیزیایش كە دوو ووڵاتی ئەو كیشوەرەن لەناو خراپترین ناوەندەی بازرگانیكردن بە مرۆڤەوە ڕیزبەند دەكات.
هەروەها ڕاپۆرتەكە هۆشداریدەدات كە مانەوە و كاركردنی ئەو كۆچبەرانە بەشێوەیەكی نایاسایی لە ناو ئەو ووڵاتانەی كە بە قاچاخ بۆی چوون دووچاری خراپ مامەڵەكردن و ستەملێكردنیان دەكات و پێشبینی ئەوەش دەكات كە كۆچكردن لەناو خودی ووڵاتانی ئاسیادا بەڕێژەیەك زیاد بكات كەپێشتر تۆمار نەكرابێت.

یەکێتى ئەوروپا بە نیازە گورزى سەربازى دژى قاچاخچییەکان بوەشێنێت

کۆچ بۆ ئوسترالیا
فێدێریکا مۆگەرینى رێکخەرى سیاسەتى دەرەوەى یەکێتى ئەوروپا داوا لە ئەنجومەنى ئاسایش دەکات رێگەى پێبدات بە هێرشى سەربازى بەرەنگارى ئەو قاچاخچییانە بێتەوە کە کۆچبەران بەنایاسایی دەگوازنەوە ئەوروپا. مۆگەرینى پاساو بۆ وەشاندنى ئەو گورزە سەربازییە دەهێنێت و لە نیویۆرک دەڵێت کە خواستى سەرەکى ئەوان رزگارکردنى ژیانى خەڵکە و بە ئەرکى خۆیانى دەزانێت کە مەرگى ئەو خەڵکە لە ناو دەریا راگرن. مۆگەرینى دەیەوێ لەرێگەى بڕیارێکى واى نەتەوە یەکگرتووەکان رێگە لە" بازرگانى بە ئازارى کۆچبەران" بگیرێت و دەڵێت" ئەمە تەنها بارى نائاسایی نییە بۆ مرۆڤەکان بەڵکو ئەمە قەیرانێکى سیاسەتى ئاسایشیشە" دەشڵێت کە قاچاخچییەکان پەیوەندییان بە گروپە توندڕەوەکانەوە هەیە و تەمویلى چالاکییە تیرۆریستییەکانیان دەکەن و بۆ رووبەرووبوونەوەى قەیرانى کۆچبەران یەکێتى ئەوروپا پێویستى بە هاوکارى نەتەوە یەکگرتووەکان هەیە.
پاش ئەوەى ٧٥٠ کۆچبەرى نایاسایی لە کەنارەکانى لیبیا خنکان سەرانى یەکێتى ئەوروپاش لە دانیشتنە لوتکەکەیاندا بۆ باسکردنى ئەم قەیرانە بڕیارى تێکشکاندنى ئەو بەلەمانەیان دا کە قاچاخچییەکان بۆ کواستنەوەى کۆچبەران بەکاریان دێنن. یەکێتى ئەوروپاش لەبەر رێزگرتن لە یاسا نێودەوڵەتییەکان و سنوورە ئاوییەکانى لیبیا ناتوانن هیچ رێکارێکى بەرەنگاربوونەوەى ئەو قاچاخچییانە بگرنەبەر و پێویستیان بە رێگەپێدانى نەتەوەیەکگرتووەکانە. لە سەرەتاى ئەمساڵیشەوە پتر لە ١٨٠٠ کۆچبەرى نایاسایی لەم رێگەى مەرگەدا لە دەریاى ناوەڕاست گیانیان لەدەستداوە. مۆگەرینى لە وتەکەیدا لە ئەنجومەنى ئاسایشدا دەڵێت کە رەوشێکى ئاوەهاى بێوێنە پێویستى بە وەڵامدانەوەیەکى نائاساییە. ئێستەش چەندین وڵاتى یەکێتى ئەوروپا بەسەرپەرشتیاریی بەریتانیا و فەرەنسا کار لەسەر داڕشاتنى پرۆژەبڕیارێک دەکەن کە شەرعیەت بداتە هەموو ئەو رێکارانەى بۆ رێگەگرتن لە بەلەمى قاچاخچییەکان پێویستن. پێشدەچێت لە چەند رۆژى داهاتوودا تەواوبێت تەنها کێشە لێرەدا روسیایە کە دژى هەر تێکشاندنێکى ئەو بەلەمانەیە و دەنگۆ هەیە لە رێی کەناڵە دیپلۆماسییەکانەوە حکومەتى روسیا قایل بکرێت. لەبارەى گفتوگۆکانى پشت دەرگا داخراوەکانیشدا مۆگەرینى دەڵێت هیچ کام لە ١٥ وڵاتە ئەندامەکەى ئەنجومەنى ئاسایش لە بنەڕەتدا دژى ئەو بڕیارە نییە کە خواستەکەى رزگارکردنى ژیانى خەڵکە و لێدان و نەهێشتنى باندەکانى تاوانە. گرنگیش ئەوەیە چیدى کەشتییەکان بۆ کارى وا بەکارنەهێنرێن.
لەبەر ئەوەى زۆربەى ئەو بەلەمانە لە لیبیاوە بەرەو ئەوروپا بە دەریاى ناوەڕاستدا دەڕۆن بۆیە مۆگەرینى لیبییەکانى دڵنیاکردەوە کە بەبێ رەزامەندى ئەوان هیچ کارێک ناکەن و لایەنە پەیوەندیدارەکانى لیبیاش پلانەکانى یەکێتى ئەوروپایان رەتنەکردووەتەوە. یەنس شتۆلنبێرگى سکرتێرى گشتى ناتۆش پشتگیرى لە پرۆژەبڕیارەکە دەکات بەڵام بەشدارى بە هێزەکانى ناکات و دەڵێت کە یەکێتى ئەوروپا دەبێ وەڵامێکى گشتگیر بۆ ئەم تراجیدیایە بدۆزێتەوە. سەرانى پەرلەمانى وڵاتانى دەریاى ناوەڕاست داوایان لە حکومەتەکانى خۆیان و لە یەکێتى ئەوروپا کرد کە "ڤیزاى مرۆیی" بداتە کۆچبەران و هاوکارییەکانى بۆ رزگارکردنیان چڕتربکەنەوە. بان کیمۆنی سکرتێرى گشتى نەتەوە یەکگرتووەکانیش بەنیازە لە ٢٦ى ئایاردا لەبەردەم پەرلەمانى ئەوروپادا قسەبکات وداوایان لێبکات کە رێکارەکان بۆ هاتنى خەڵک بۆ ئەوروپا ئاسانتر بکەن. پێشتریش هۆشدارى دایە ئەوروپا لە مەترسى هەر رێکارێک بۆ لێدانى سەربازیی قاچاخچییەکان.     

Monday, May 11, 2015

عێراق دژی ناردنەوەی بە زۆری هاووڵاتییەکانیەتی


وەزارەتی کۆچ و کۆچبەرانی عێراق نیگەرانی و دودڵی خۆی نیشاندا سەبارەت بە هەوڵی ژمارەیەک لە دەوڵەتانی بیانی بۆ دەکردنی پەنابەرە عێراقییەکان لە خاکی وڵاتەکانیان.
ئەسغەر موسەوی بریکاری پێشکەوتوو لە وەزارەتی کۆچ و کۆچبەران لە بەیاننامەکدا، کە دوای پێشوازیکردنی لە یەلیندا لویس جێری باڵیۆزی بەریتانیا لە عێراق بڵاویکردەوە ڕایگەیاند، پێویستە گەڕاندنەوەی ئەو پەنابەرە عێراقییانەی کە داواکردنی مافی پەنابەرێتیان ڕەتکراوەتەوە، بەشێوەیەکی خۆویستانە بێت نەک بە زۆر.
ڕوونیکردەوە وەزارەتەکەی لەگەڵ هەردوو وەزارەتی دەرەوە و ناوخۆ کۆبووەتەوە بۆ گفتوگۆکردن دەربارەی شێوازی گەڕاندەوەی ئەو پەنابەرانە.
موسەوی ئاماژەی بەوەکرد، هیوادارە ئەو وڵاتانەی بە نیازی دەرکردنی پەنابەرە عێراقییەکان پەلە نەکەن لەو بڕیارەیان، چونکە بڕیاری لەو شێوەیە، پێچەوانەی بنەما و پێوەرەکانی مافەکانی مرۆڤە.
ئەو بەرپرسەی وەزارەتی کۆچ و کۆچبەرانی عێراق جەختیکردەوە، سەرکەوتنی گەڕاندنەوەی خۆویستانەی ئەو پەنابەرانەی مافی پەنابەرێتیان ڕەتکراوەتە، سەرکەوتنە بۆ هەردوو حکومەتی عێراقیش و بەریتانیا.
لای خۆیەوە جێگری باڵیۆزی بەریتانیا لە بەغدا ڕایگەیاند، کار کردن بە گوێرەی یاداشتنی لێکتێگەیشتنی نێوان حکومەتی عێراق و بەریتانیاتا ئێستاش کاری پێدەکرێت.
ئاماژەی بەوەشکرد لە چەند ڕۆژی داهاتوودا نوێنەری نوسینگەی کۆچی بەریتانیا دەگاتە بەغدا، بۆ گفتوگۆکردن دەربارەی ئەو نوێکاریانەی کە یاداشتەکەدا گۆڕانکاریان بەسەردا هاتووە، کە جەخت دەکاتەوە لە گەڕاندنەوەی خۆویستانەی ئەو پەنابەرە عێراقییانە کە لەو وڵاتەن.
بەر لە کۆتایی ساڵی ڕابردوو دەوڵەتانی ڕێکخراوی یەکێتی ئەوروپا لە برۆکسل کۆبوونەوە، بۆ گرتنەبەری ڕێوشوێنی نوێ لە بەرامبەر دیاردەی کۆچ بۆ وڵاتانی یەکێتییەکە، هەروەها قورس کردنی مەرجەکانی پێدانی مافی پەنابەرێتی بەو کۆچبەرانەی کە ڕوویان لە وڵاتانی یەکێتی ئەوروپا کردووە.

Monday, May 4, 2015

ته‌نها له‌سه‌ره‌تای ئه‌مساڵدا زیاتر له‌1700 كۆچبه‌ر خنكاون

wene yahoo maktoob
رێكخراوی‌ كۆچبه‌رانی جیهانی رایده‌گه‌یه‌نێت خنكانی كۆچبه‌ران نایاسایی له‌سه‌ره‌تای ئه‌مساڵ به‌به‌راورد به‌سێ مانگی سه‌ره‌تای‌ ساڵی رابردو، سێ هێنده‌ زیادی كردوه‌و ته‌نها له‌سه‌ره‌تای‌ ئه‌مساڵدا 1700 كۆچبه‌ر خنكاون.
 
ئاوێنه‌نیوز: به‌پێی‌ ئاماری‌ ڕێكخراوی‌ كۆچی‌ جیهانی‌، كه‌ رۆژنامه‌ی‌ ده‌یلی‌ مه‌یڵ بڵاویكردوه‌ته‌وه‌، له‌سێ مانگی سه‌ره‌تای‌ ئه‌مساڵدا زیاتر له‌1700 كۆچبه‌ر له‌ئاوه‌كانی‌ ده‌ریای‌ ناوه‌ڕاستدا خنكاون.
وته‌بێژی‌ ئه‌و ڕێكخراوه‌ پێشتر ڕایگه‌یاندبو كه‌ ئه‌گه‌ر ڕێژه‌ی‌ گیانله‌ده‌ستدانی‌ كۆچبه‌ران به‌و جۆره‌ به‌رده‌وام بێت، ئه‌وا پێده‌چێت تاكۆتایی‌ ئه‌مساڵ 30 هه‌زار كۆچبه‌ر له‌پێش گه‌شتنیان به‌ولاَتانی‌ ئه‌وروپا، له‌ئاوه‌كانی‌ ده‌ریای‌ ناوه‌ڕاستدا گیانله‌ده‌ستبده‌ن.
به‌و هۆیه‌وه‌ چه‌ندین پێشنیار له‌لایه‌ن به‌رپرسانی‌ یه‌كێتی‌ ئه‌وروپاو ولاَتانی‌ تره‌وه‌ كراون بۆ دۆزینه‌وه‌ی‌ چاره‌سه‌رێكی‌ درێژخایه‌ن بۆ پرسی‌ ڕزگاركردنی‌ كۆچبه‌ران له‌ ده‌ریاكاندا.
تۆنی‌ ئه‌بۆت سه‌رۆك وه‌زیرانی‌ ئوسترالیا داوا له‌ولاَتانی‌ یه‌كێتی‌ ئه‌وروپا ده‌كات كه‌ هه‌مان ئه‌و سیاسه‌ته‌ بگرنه‌ به‌ر كه‌ كابینه‌ی‌ حكومه‌ته‌كه‌ی‌ ئه‌و له‌ئێستادا پیاده‌ی ده‌كات، ئه‌وه‌ش له‌ڕێگه‌ی‌ گه‌ڕاندنه‌وه‌ی‌ به‌له‌مه‌كان بۆ ئه‌و ولاَته‌ی‌ به‌له‌مه‌كه‌ی‌ لێه‌وه‌ی‌ هاتوه‌، به‌وه‌ش چیتر كۆچبه‌ران ژیانی‌ خۆیان ناخه‌نه‌ مه‌ترسیه‌وه‌و ده‌گه‌ن به‌و ڕاستیه‌ی‌ كه‌ په‌ڕینه‌وه‌یان هیچ سودێكی‌ نابێت.
سیاسه‌تی‌ كۆچی‌ ئوسترالیا به‌توندترین ڕێگا ده‌زانرێت له‌به‌رامبه‌ر له‌كۆچبه‌رانی‌ نایاسایی‌‌و به‌رده‌وام داكۆكیكاران‌و ڕێكخراوه‌كانی‌ تایبه‌ت به‌داكۆكیكردن له‌مافی‌ كۆچبه‌ران، داوا له‌و وڵاته‌ ده‌كه‌ن كه‌ به‌یاساكانی‌ كۆچیدا بچێـته‌وه‌و ئه‌و ڕێوشوێنه‌ به‌پێشێلكاری مافه‌كانی‌ كۆچبه‌ران له‌قه‌ڵه‌مده‌ده‌ن.
هاوكات ولاَتانی‌ یه‌كێتـی‌ ئه‌وروپای‌ سه‌ر ده‌ریای‌ ناوه‌ڕاست به‌تایبه‌ت یۆنان‌و ئیتاڵیا، به‌به‌رده‌وامی‌ ولاَتانی‌ تری‌ یه‌كێتی‌ ئه‌وروپا تۆمه‌تبار ده‌كه‌ن به‌وه‌ی‌ كه‌ ئه‌وان زۆرترین ئه‌ركیان له‌باره‌ی‌ كۆچبه‌رانی‌ نایاسایی‌ كه‌وتۆته‌ سه‌رشان‌و به‌شێك له‌و ولاَتانه‌ خۆیان ده‌دزنه‌وه‌ له‌به‌شكردنی‌ ئه‌و به‌رپرسیارێتیه‌. 
هاوكات ئه‌گێلا مێركلی راوێژكاری‌ ئه‌ڵمانیا داوای كرد كه‌ ده‌بێت به‌شێوه‌یه‌كی‌ دادپه‌وه‌رانه‌ ئه‌ركی‌ پرسی‌ كۆچبه‌ران به‌سه‌ر ولاَتانی‌ یه‌كێتی‌ ئه‌وروپادا دابه‌شبكرێـت.