Friday, December 19, 2014

رووسیا.. دۆزەخی نوێی پەناخوازانی كورد


چەند قاچاخچییەكی كورد، ژمارەیەك پەنابەر لە كوردستانەوە دەبەن بۆ مۆسكۆ و پاشانیش بە ناوی بردنیان بۆ فینلەندا هەڵیاندەخەڵەتێنن، بەڵام پەنابەرەكان هەرزوو لە فرت و فێڵی قاچاخچییەكان دەگەن و بە هەڕەشەی كوشتنی كەسوكاری قاچاخچییەكان، خۆیان رزگار دەكەن.

لە مەسەلەی كۆچكردندا خەریكە كوردستان دەگەڕێتەوە سەردەمی نەوەتەكانی سەدەی رابردوو، ئێستا خەڵكانێك ئەو شەڕەی داعش بە دەرفەتێك دەزانن بۆ ئەوەی كۆچ بكەن بۆ وڵاتانی ئەوروپا و داوای مافی پەنابەری بكەن.

سەرەڕای ئاسانیی سەفەركردن بۆ دەرەوەی وڵات، بەڵام هێشتا هەندێك لەو پەنابەرانە رێگەی نایاسایی دەگرنەبەر و بەو هۆیەشەوە دەكەونە داوی قاچاخچییەكانەوە.

لە هەولێرەوە بۆ رووسیا

بەپێی بەدواداچوونی (رووداو)، ئێستا خەڵكێكی زۆر لە شارەكانی هەرێمی كوردستانەوە بە فڕۆكە خۆیان دەگەیەننە رووسیا و لەوێش لە رێگەی چەند قاچاخچییەكی كوردەوە دەچنە فینلەندا كە ئێستا دەرگای بۆ وەرگرتنی پەنابەران كردووەتەوە.

هەڵگورد ناوێكی خوزراوی پەنابەرێكی كوردە كە مانگێك لەمەوبەر لەڕێگای قاچاخچییەكانەوە گەیەنراوەتە مۆسكۆ بەمەبەستی دەربازكردنی بۆ فینلەندا، هەڵگورد گوتی "ئێمە لە هەولێر لە رێگای كەسێكەوە بەناوی هاشم ئەو قاچاخچیانەمان ناسی، هاشم كەسێكە زوو دەتوانێ‌  قەناعەت بۆ مرۆڤ دروست بكات، ئەو گوتی خەمی هیچتان نەبێت، بە رێگای یاسایی بە 12 هەزار دۆلار دەتانگەیەنینە فینلەندا، ئێمە رێكەوتین و پاسپۆرتەكانی خۆمان تەسلیمكردن و ڤیزای روسیایان بۆ وەرگرتین، پاشان لە رێگای توركیاوە بە فڕۆكە سەفەرمان كرد بۆ مۆسكۆ".

 بەهۆی ئاسانكارییەكانی كونسوڵخانەی حكومەتی روسیای فیدراڵ لەشاری هەولێر بۆ هاووڵاتیانی كوردستان لە پێدانی ڤیزای گەشتیاری، هەموو كەسێك دەتوانێ‌ ڤیزا وەربگرێت و سەفەر بكات، هەر بۆیەش قاچاخچییەكان سوودیان لەم دەرفەتە بینیوە و لەم رێگایەوە قەناعەتیان بۆ خەڵك دروستكردووە كە بە رێگای یاسایی ڤیزایان بۆ وەرگرتوون و دەیانگەیێننە رووسیا.

دوای ئەوەی پەنابەران دەگەنە مۆسكۆ، لە شوقە و میوانخانەكان دایاندەنێن، زۆریشیان دەبەن بۆ گوندەكانی دەوروبەری مۆسكۆ كە تەنیا خۆیان زانیارییان لەسەر شوێنەكان هەیە. لەوێ‌  سەرجەم ئامێرەكانی پەیوەندییان لێوەردەگرن.

 هەڵگورد باسی رەوشی پەناخوازان لە رووسیا دەكات و دەڵێت "قاچاخچییەكان سەرەتا هەڵسوكەوت و مامەڵەیان زۆر باش بوو لەگەڵمان، زۆر رێزیان دەگرتین، متمانەی تەواومان پێكردن، تا بەو دەردەیان بردین. ئەوان سەرەتا خواردنی باشیان پێدەداین، بەردەوام دڵیان دەداینەوە و پێیاندەگوتین ئەمڕۆ نا سبەی بەڕێتاندەكەین".

هەڵگورد و هاوڕێكانی ماوەی مانگێك لە مۆسكۆ چاوەڕێی قاچاخچییەكان دەكەن تاوەكو بیانگەیەننە فینلەندا "رۆژێك گوتیان رێگایەكمان دۆزیوەتەوە سبەی سەفەر دەكەین، بەڵام بڕە پارەیەكمان لە كوردستانەوە بۆ حەواڵە بكەن".

درۆیان لەگەڵ دەكەن

دوای گفتوگۆیەكی زۆر، وا رێككەوتن كە ئەوان بیانگەیەننە سەر سنووری فینلەندا و ئینجا پارەكانیان بۆ بنێرن. هەڵگورد دەڵێت "ئێمەیان بە ئۆتۆمبێل برد، بەناو چەندین شار و گوند و دارستانی گەورەدا رۆیشتین، زیاتر لە 11 كاژێر لە رێگا بووین، زۆر هیلاك بووین".

پەناخوازەكان لە خاڵێكی پشكنینی پۆلیسی رووسیا دەرباز دەكرێن، وەك هەڵگورد باسیكرد پێیانگوتن  ئەوە لە سنووری روسیا دەربازبوون و ئەوبەر فینلەندایە "بەڵام ئەوان فێڵیان لە ئێمە كردبوو، ئەو شوێنە هەر رووسیا بوو، كۆمەڵێكیان لەوێ‌ كۆكردبووەوە و ئاڵای فینلەندایان داچەقاندبوو، بۆ ئەوەی ئێمە متمانەیان پێبكەین كە گەیشتووینەتە نێو خاكی فینلەندا".

قاچاخچییەكان پەیوەندی بە كەسوكاری پەناخوازەكانەوە دەكەن لە كوردستان، تاوەكو پارەكانیان بۆ حەواڵە بكەن. هەڵگورد دەڵێت "خزمەكانمان لە كوردستان تەنسیقیان لەگەڵ ناسیاوێكی هەبوو لە فینلەندا كە بێتە پێشوازیمان لەسەر سنوور، بەڵام قاچاخچییەكان گوتیان ئێمە ناتوانین بتانگەیەنین بەو كەسە و بەو شوێنە، بۆیە ئێوە بڕۆن خۆتان تەسلیمی پۆلیسی فینلەندی بكەن، ئەوان دەتانبەنە كەمپی پەنابەران".

كەسوكاری هەڵگورد رازی نابن پارەكە بنێرن تاوەكو كوڕەكەیان نەگەیەننە فینلەندا، بۆیە قاچاخچییەكان هەڕەشەی كوشتن لە پەناخوازەكان دەكەن. هەڵگورد دەڵێت "ئەوان خەریكبوو بمانكوژن، هەر ئەوەندەمان زانی تەلەفۆنێك بۆ قاچاخچییەكە هات، دەنگی ئافرەتێك بوو بە گریانەوە دەیگوت خاڵە نەكەی ئەو كارە نەكەی، كەسوكاری ئەوان هاتوونە سەر ماڵەكەم و من دەكوژن".

هەڵگورد گوتی "كەسوكارم زانیاریان لەسەر قاچاخچییەكان هەبوو، دەیانزانی كچی خوشكی قاچاخچییەكە ماڵی لە شارۆچكەی سۆرانە، كاتێ‌ ئەوان هەڕەشەی كوشتنی ئێمەیان كرد، راستەوخۆ كەسوكارمان لە سۆران چوونە سەر ماڵی كچی خوشكی قاچاخچییەكە و گوتیان ئێستا تەلەفۆن بۆ خاڵت دەكەی، ئەگەر هەر ئێستا ئازادیان نەكات ئەوا ئێمە تۆ دەكوژین، ئینجا قاچاخچییەكە كەوتە پاڕانەوە لە كەسوكارەكەم".

قاچاخچییەكان ناچار دەبن جارێكی دیكە پەناخوازەكان بگەڕێننەوە مۆسكۆ. هەڵگورد پەیوەندی بە ناسیاوێكییەوە دەكات كە لە مۆسكۆ دەخوێنێت، ئەویش هەموو كاروبارەكانی گەڕانەوەی بۆ كوردستان تەواو دەكات و دەگەڕێتەوە.

هەڵگورد تاكە پەناخواز نییە لەو رەوشەدا بووبێت. ئەو دەڵێت "ئێستا چەندین كەس كە زۆربەیان خێزانن لە ژێر دەستی ئەو قاچاخچیانەدان، لە گوندەكانی دەوروبەری مۆسكۆ حاڵ و گوزەرانیان زۆر خراپە و نان و ئاویان پێنادەن و داوای پارەیان لێدەكەن. هیچ رێگایەكیشیان نییە بۆ دەرباز بوون لە رووسیا بۆ وڵاتانی دیكەی ئەوروپا".

دوای سەرهەڵدانی قەیرانی رووسیا و ئۆكراینا، سنوورەكانی رووسیا تەنراون بە سەرباز و پۆلیس، بۆیە دەرفەتی دەربازبوونی هیچ شتێك نییە لە سنووری ئەو وڵاتەوە، لە هەمانكاتدا یاساكانی رووسیا زۆر توندبوون بۆ سزادانی قاچاخچییەكان.

6000 دۆلاری بە فیڕۆ چوو

ئازاد، گەنجێكی دانیشتووی هەولێرە، ویستوویەتی بچێتە كەنەدا. لە هەولێر كەسێكی پێدەناسێنن بە ناوی هاشم، كە دەڵاڵی قاچاخچییەكانە. ئازاد دەڵێت "ئەو كەسە پێیگوتن ڤیزای رووسیاتان بۆ وەردەگرین، دەتانبەین بۆ مۆسكۆ، لەوێش لە رێگای رێكخراوی نەتەوەیەكگرتووەكانەوە بە رێگای یاسایی رەوانەتان دەكەین بۆ كەنەدا".

ئازاد دوای ئەوەی لەگەڵ چەند كەسێك دەگەیەنرێنە رووسیا، لەوێ‌ بە قاچاخچییەك دەناسێنرێن بەناوی "ئیسماعیل". ئازاد دەڵێت "قاچاخچییەكە لە فڕۆكەخانە پێشوازییەكی گەرمی لێكردین، زۆر ئاسوودە بووین كە بەمشێوەیە بینیمان، ماوەی زیاتر لە یەك مانگ ئێمەی لە شوققەیەك دانا، هەر رۆژەی قسەیەكی دەكرد، دواجار بۆمان دەركەوت كە ئەوانە هەمووی فرتوفێڵن و دواجار ناچاربووین بگەڕێینەوە كوردستان، هەر یەكەمان 6 هەزار دۆلارمان زەرەركرد".

وەكو زیندانی مامەڵەیان لەگەڵ دەكەن

كوردێكی دانیشتووی رووسیا دەڵێت ئەو دەمێكە ئاگادارە كە پەناخوازەكان لەلایەن قاچاخچییەكانەوە مامەڵەیەكی خراپیان لەگەڵ دەكرێت و زۆرجاریش لە شوقەكاندا زیندانی دەكرێن.

هەڤاڵ مەهدی، كوردێكی دانیشتووی رووسیایە، باسی چۆنیەتی رزگاركردنی خێزانێكی كورد دەكات كە پەیوەندیان پێوەكردووە. مەهدی گوتی "رۆژێك تەلەفۆنێكم بۆ هات، كەسێك بە كوردی قسەی دەكرد و دەیگوت فریامانبكەوە خەریكە لە برسان دەمرین، ناونیشانەكەی پێدام. كە چووم بەدوایاندا لە شوققەیەك بوون، خێزانێكی شەش كەسی بوون، لە كونجی ژوورێكدا قایم كرابوون، منداڵێكی بچووكیان لەگەڵدا بوو كە چاوی پێمكەوت گوتی: مامە خۆ ئێمە ناكوژن؟ گوتم نەخێر ناتانكوژین و دەتاننێرینەوە بۆ كوردستان".

هەڤاڵ مەهدی خێزانەكە دەباتە چێشتخانەیەك و خواردنیان دەداتێ‌ "زۆریان برسی بوو، چەند رۆژێك بوو نانیان نەخواردبوو، دوای ئەوەی نانیان خوارد، بردمن بۆ فڕۆكەخانە و تكیتی فڕۆكەم بۆ كڕین و رەوانەم كردنەوە بۆ كوردستان".

رووسیا، هەرێمی كوردستان ئاگادار دەكاتەوە

نوێنەرایەتی حكومەتی هەرێمی كوردستانیش لە رووسیای فیدراڵ ئاگاداری رەوشی پەناخوازان و مامەڵەی قاچاخچییەكانە لەگەڵیان و هاووڵاتیان لە فێڵ و تەڵەكەی ئەو قاچاخچییانە ئاگادار دەكاتەوە.

بەیاننامەیەكی ئەو نوێنەرایەتییە كە كۆپییەكی بۆ (رووداو) نێردراوە، دەڵێت "پێتانڕادەگەیەنین كە بەهیچ جۆرێك هەڵنەخەڵەتێن و فریو نەدرێن بە ناوی ئەوروپا رووبكەنە رووسیا، چونكە هیچ رێگایەك لە ناو خاكی رووسیاوە نییە لێوەی دەربازی وڵاتانی ئەوروپا بن. بەپێچەوانەوە لەلایەن حكومەتی رووسیاوە ئاگادار كراوینەتەوە كە بە توندترین شێوە ئەو كەسانە رووبەڕووی یاسا دەكەنەوە، ئەگەری زۆریشی هەیە بە ماددەی تیرۆر بدرێنە دادگا".

بەپێی بەیاننامەكە "ژمارەیەكی زۆری كورد لەناو گرتووخانەكانی رووسیا و بیلارووسیا دەستبەسەرن، وەك خۆیان باسیان كردووە بە خراپترین شێوە ژیان دەگوزەرێنن، تەنانەت شوێنی نووستنیشیان نییە و چەندین رۆژە نەخەوتوون".



خۆشەوی محەممەد و خالید حوسێن
رووداو- مۆسكۆ

No comments:

Post a Comment